Σάββατο 11 Μαΐου 2019

Μελέτη καθηγητή του Cambridge Αθεΐα: Οι αρχαίοι έλληνες φιλόσοφοι την είχαν επισημάνει


Η αναφορά του Πλάτωνα στους άθεους, οι «αθεϊστικές γραφές» του φιλοσόφου Ξενοφάνη του Κολοφώνιου, η άποψη του επικεφαλής της Ακαδημίας του Πλάτωνα, Καρνεάδη, για την πίστη στον Θεό. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζει νέα μελέτη για να αποδείξει πως η ύπαρξη της αθεΐας χρονολογείται από την αρχαία Ελλάδα.
Αθεΐα: Οι αρχαίοι έλληνες φιλόσοφοι την είχαν επισημάνει | in.gr
Ο θεός Ασκληπιός χαρακτήρισε «άπιστο» έναν άντρα που χλεύαζε τις θαυματουργές θεραπείες
in.gr
20 Φεβρουαρίου 2016, 06:16 Ενημερώθηκε: 21 Φεβρουαρίου 2016, 10:00


 Facebook Share Twitter Share Email Share
Η αναφορά του Πλάτωνα στους άθεους, οι «αθεϊστικές γραφές» του φιλοσόφου Ξενοφάνη του Κολοφώνιου, η άποψη του επικεφαλής της Ακαδημίας του Πλάτωνα, Καρνεάδη, για την πίστη στον Θεό. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζει νέα μελέτη για να αποδείξει πως η ύπαρξη της αθεΐας χρονολογείται από την αρχαία Ελλάδα.

Το βιβλίο, Battling the Gods, του ακαδημαϊκού του Cambridge Τιμ Γουίτμαρς υποστηρίζει πως η αθεΐα δεν πρωτοεμφανίστηκε στην εποχή του Διαφωτισμού.

Ο καθηγητής ελληνικού πολιτισμού διαψεύδει όσους με βεβαιότητα μιλούν για τη φυσική ροπή του ανθρώπου προς τον ασπασμό της θρησκείας, προτάσσοντας μια διαπίστωση που έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα.

«Η »μοντέρνα» αθεΐα είναι ένας μύθος που τροφοδοτείται από δύο διαφορετικές απόψεις. Η μια άποψη παρουσιάζει τον σκεπτικισμό προς το υπερφυσικό ως αποτέλεσμα της προόδου της επιστήμης που επισκιάζει την θρησκεία. Η άλλη άποψη υποστηρίζει πως η αθεΐα αντιμετωπίζεται σαν παθογένεια μιας παρηκμασμένης δυτικής κοινωνίας, φθαρμένης από τον καπιταλισμό», δηλώνει ο καθηγητής στον Guardian.

Εξηγεί πως η δυσπιστία προς το υπερφυσικό «υπήρχε από καταβολής κόσμου», και χαρακτηρίζει εσφαλμένη την πεποίθηση που θέλει τους Ευρωπαίους του 18ου αιώνα να είναι οι πρώτοι «που αντιμάχονταν τους Θεούς».

Τον συλλογισμό του ενισχύει με παραδείγματα από την εποχή του αρχαίου έλληνα φιλοσόφου Πλάτωνα.

Αναφέρεται στον φιλόσοφο αναδεικνύοντας μια σκηνή που είχε φανταστεί ο Πλάτωνας για να περιγράψει τον τρόπο που ένας πιστός ασκεί κριτική σε έναν άθεο. Τα λόγια που χρησιμοποίησε ήταν τα εξής: «Εσύ και οι φίλοι σου δεν είστε οι πρώτοι που έχουν αυτή την άποψη για τους θεούς. Υπάρχουν πάντα εκείνοι που υποφέρουν από αυτή την αρρώστια, σε μικρό η μεγάλο βαθμό».

Σχολιάζοντας το παράδειγμα του Πλάτωνα, ο καθηγητής σημειώνει ότι σε όλους τους πολιτισμούς ανά τους αιώνες «πολλοί ήταν εκείνοι που αρνήθηκαν την πίστη στα θεία».

Στο βιβλίο του ο κ.Γουίτμαρς αναφέρεται στον «Άπιστο» μιλώντας για τον θεό Ασκληπιό και στην «παράλογη πίστη στον Θεό» όπως διατυπώθηκε από τον επικεφαλής της Ακαδημίας του Πλάτωνα.

Όπως επισημαίνει, ο θεός Ασκληπιός απευθυνόμενος σε έναν άντρα που αντιμετώπιζε με κοροϊδευτικό τρόπο τις θαυματουργές θεραπείες, είχε πει: «Επειδή αμφιβάλλεις για πράγματα που δεν είναι απραγματοποίητα,το όνομά σου από τώρα και στο εξής θα είναι Άπιστος».

Μέσα από το παράδειγμα του θεού της Ιατρικής αναδύεται η ιστορία ενός άντρα που είχε χάσει τη δύναμη των δακτύλων του και αρνιόταν να πιστέψει στις θαυματουργές θεραπείες. Ο Ασκληπιός εμφανίστηκε στο όνειρό του, τα δάχτυλά του θεραπεύτηκαν, οι θεοί όμως τον τιμώρησαν δίνοντάς του το όνομα «Άπιστος».

Ο Καρνεάδης, επικεφαλής της Ακαδημίας του Πλάτωνα, υποστήριζε ότι η πίστη στο Θεό είναι παράλογη, ενώ οι Επικούρειοι, αποκαλούνταν συχνά άθεοι κατά την αρχαιότητα. Στη συλλογιστική πορεία του καθηγητή υπάρχουν και οι «αθεϊστικές γραφές» του φιλοσόφου και ποιητή Ξενοφάνη.

Σύμφωνα με τον κ.Γουίτμαρς, στις αρχαιοελληνικές κοινωνίες παρόλο που η αθεΐα θεωρείτο παράπτωμα, ήταν συχνά ανεκτή. Υπήρχαν, ωστόσο, και οι περιπτώσεις εκείνες που οδηγούσαν στο αντίθετο συμπέρασμα όπως η θανατική καταδίκη του Σωκράτη στην Αθήνα για ασέβεια προς τους Θεούς.

Χωρίς να συνδέει την αθεΐα αποκλειστικά με τον ρόλο της επιστήμης στον Διαφωτισμό, το βιβλίο Battling the Gods την εξετάζει μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα που αποδεικνύει πως η προσκόλληση στη θρησκεία δεν ήταν δεδομένη στην αρχαιότητα.

Ελισάβετ Σταμοπούλου

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ

ΝΕΟΠΑΓΑΝΙΣΜΟΣ , Η ΑΠΕΙΛΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ '' ( ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ) .



Ο όρος παγανισμός προέρχεται από τη λατινική λέξη pagani που σημαίνει χωρικοί. Η ονομασία αυτή δόθηκε τα πρωτοβυζαντινά χρόνια στους εναπομείναντες ειδωλολάτρες της εποχής εκείνης που αντιδρούσαν στο ευαγγελικό μήνυμα της σωτηρίας και έμειναν προσηλωμένοι λόγω αμάθειας και τυφλού φανατισμού, στις πρωτόγονες ειδωλολατρικές πίστεις του παρελθόντος. Η προσηγορία «παγανιστής» την εποχή αυτή ήταν σκωπτική και ύβρις.

Ας σημειωθεί πως λείψανα τις αρχαίας ειδωλολατρικής θρησκείας συναντάμε ως τον ζ'; αιώνα στα νησιά της Ιταλίας και ως τον θ'; περίπου αιώνα στις απομονωμένες περιοχές της Μάνης της Πελοποννήσου (Βλ. Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Φοίνιξ, τομ. ΙΘ';, σελ. 318)

Ο παγανισμός είναι ουσιαστικά ειδωλολατρία. Τόσο η αρχαιοελληνική θρησκεία, όσο και οι θρησκείες των άλλων προχριστιανικών λαών ήταν σαφώς ειδωλολατρικές. Η έννοια του θείου σε αυτές συγκρινόμενη με την σύγχρονη μονοθεϊστική αντίληψη, έχει όλα τα γνωρίσματα της ειδωλολατρίας. Η λατρεία άψυχων αντικειμένων και φανταστικών θείων οντοτήτων είναι καθαρή ειδωλολατρία.

Η ειδωλολατρία από την άποψη της χριστιανικής διδασκαλίας είναι η χειρότερη συνέπεια της πτώσεως του ανθρωπίνου γένους. Είναι η κυριότερη έκφραση αποστασίας του ανθρώπου από το Θεό. Ο άνθρωπος σκοτισμένος από τις συνεχείς πτώσεις του, λησμόνησε τον αληθινό Θεό και τον υποκατέστησε σταδιακά, με είδωλα του περιβάλλοντός του (ζώα, δένδρα, ποταμούς, λίθους, άστρα, φυσικά φαινόμενα, κοσμικές δυνάμεις, κ.λπ.).

Οι μεταπτωτικοί άνθρωποι σύμφωνα με τον απόστολο Παύλο «μετήλλαξαν τήν αλήθειαν τού Θεού εν τώ ψεύδει καί εσεβά-σθησαν καί ελάτρευσαν τή κτίσει παρά τόν κτίσαντα» (Ρωμ. 1:25), «φάσκοντες είναι σοφοί εμωράνθησαν καί ήλλαξαν τήν δόξαν τού αφθάρτου Θεού εν ομοιώματι εικόνος φθαρτού ανθρώπου και πετεινών και τετραπόδων και ερπετών» (Ρωμ. 1:22).

Παράλληλα, συνεπαρμένοι από την πνευματική και ηθική τους σκοτοδίνη, έπλεξαν «γραώδεις μύθους» για τους ψεύτικους θεούς τους. Έτσι προέκυψαν, με την πάροδο του χρόνου, οι διάφορες ειδωλολατρικές θρησκείες. Η θρησκεία του κάθε λαού είναι ανάλογη με την πνευματική του εξέλιξη. Στους αρχαίους, αλλά και σε ορισμένους σύγχρονους λαούς, συναντούμε θρησκείες, άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο ειδωλολατρικές. Οι πιο πρωτόγονες μορφές ειδωλολατρίας είναι ο φετιχισμός και ο τοτεμισμός, οι οποίες είναι λατρεία αψύχων αντικειμένων και εμψύχων όντων.
Η πιο εξευγενισμένη ειδωλολατρία είναι η ανθρωπομορφική ειδωλολατρία και ιδιαίτερα η ιδεατή ειδωλολατρία. Στις κατηγορίες αυτές μπορεί να ενταχθεί η εξελιγμένη αρχαιοελληνική θρησκεία, τουλάχιστον όπως την βίωσαν οι διανοούμενοι, οι φιλόσοφοι και οι μορφωμένοι πρόγονοί μας. Αντίθετα οι αμαθείς μάζες και οι αμόρφωτοι χωρικοί βίωναν την πιο πρωτόγονη μορφή της. Αυτό ομολογεί και σύγχρονος «αρχαιολάτρης» συγγραφέας (περ. «Απολλώνειον Φως», Ιανουάριος -; Φεβρουάριος 1998, σελ.9).

ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ Η ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Η αρχαία ελληνική θρησκεία είναι ένα ακαθόριστο μόρφωμα, το οποίο ουδέποτε είχε στατική και μόνιμη μορφή. Από το απώτερο παρελθόν της προϊστορίας, όπως δείχνει η αρχαιολογική έρευνα και η μελέτη των πηγών, μέχρι τα πρώτα βυζαντινά χρόνια, βρισκόταν σε μια δαιδαλώδη ποικιλομορφία και συνεχή εξέλιξη. Στους προϊστορικούς χρόνους, όπως μαρτυρούν _αρχαιολογικά ευρήματα, η θρησκεία ήταν πρωτόγονη φυσιολατρική. Λατρεύονταν ποταμοί, βουνά, δένδρα, ζώα, πτηνά κλπ. Το ίδιο και στα Μυκηναϊκά χρόνια και στη Μινωική Κρήτη η θρησκεία είχε έντονο φετιχιστικό και τοτεμικό χαρακτήρα. Λατρεύονταν κατά κόρον, «οι πέτρες και τα ορυκτά, αδούλευτα από ανθρώπινο χέρι ή απλές γεωμετρικές μορφές» (περ. «Απολλώνειον Φως», Ιανουάριος -; Φεβρουάριος 1998, σελ. 5). Η θεά Γη ήταν η κύρια θεότητα.

Σε πάμπολλα ειδώλια εικονίζεται μια αλλόκοτη γυναικεία μορφή με φίδια στα χέρια. Οι άνθρωποι της εποχής εκείνης πίστευαν πως οι πρωτόγονες θεότητες ήταν εγκλωβισμένες σε υλικά αντικείμενα! Στους αρχαϊκούς χρόνους έχουμε λατρεία χθονίων θεοτήτων. Αργότερα άρχισε να διαμορφώνεται το δωδεκάθεο, ως αντικατοπτρισμός της απολυταρχικής και αριστοκρατικής εξουσίας των ελληνικών πόλεων. Παράλληλα η κάθε πόλη προέτασσε τη λατρεία τοπικών θεοτήτων και ηρώων.

Τον 6ο π.Χ. αιώνα άρχισε από την Ιωνία η αμφισβήτηση της ειδωλολατρικής πολυθεϊστικής θρησκείας και τα απαράδεκτα δρώμενά της. Οι Ίωνες φιλόσοφοι και επιστήμονες άσκησαν αυστηρή κριτική στην παχυλή ειδωλολατρική δομή της αρχαιοελληνικής θρησκείας και παράλληλα επιχείρησαν να διερευνήσουν δια του νου την ορθή έννοια του θείου, εγκαινιάζοντας έτσι την λεγόμενη ιδεατή ειδωλολατρία, η οποία θα κορυφωθεί στους κλασικούς χρόνους με το κίνημα των σοφιστών και των μεγάλων ιδεαλιστών φιλοσόφων. Στους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους θα επέλθει ένας ανεπανάληπτος θρησκευτικός συγκρητισμός.

Το δωδεκάθεο και οι τοπικές λατρείες όχι μόνο θα περιοριστούν, αλλά κυριολεκτικά θα εξαφανιστούν και τη θέση τους θα πάρουν ανατολικές θρησκείες και θεότητες όπως οι Αιγύπτιοι θεοί Ίσις και Όσιρις, η φρυγική Κυβέλη, ο σημιτικός Άδωνις, ο ιρανικός Μίθρας, καθώς και το ρωμαϊκό πάνθεο. Ταυτόχρονα έχουμε εισβολή παράλογων και νοσηρών «μυστηρίων», τα οποία θα αντικαταστήσουν ολοκληρωτικά την αρχαία λατρεία. Τέλος, όταν η αρχαία θρησκεία ψυχορραγούσε στα πρωτοβυζαντινά χρόνια, αυτή μεταμορφώθηκε σε πολύπλοκο συγκρητιστικό θρησκευτικό και φιλοσοφικό σύστημα, το Νεοπλατωνισμό, με σκοπό να επιβιώσει μπροστά στην σαρωτική εξάπλωση του Χριστιανισμού, χωρίς φυσικά αποτελέσματα.

Η αρχαιοελληνική θρησκεία ουδέποτε, λοιπόν, είχε σταθερή μορφή, είτε στο χώρο, είτε στο χρόνο. Κατά συνέπεια, όπως θα αναφερθούμε στη συνέχεια λεπτομερώς, η επιμονή των «αρχαιολατρών» να αναβιώσουν την «πατρώα θρησκεία» κρίνεται αβάσιμη και ουτοπιστική, διότι δεν καθορίζεται ποιας μορφής της θρησκείας αυτής και ποιας εποχής, επιχειρείται αναβίωση, διότι όλες οι μορφές της σε όλες τις εποχές τριών και πλέον χιλιάδων ετών ήταν θρησκεία των προγόνων μας!

Η ειδωλολατρική αρχαιοελληνική θρησκεία όπως φαίνεται μέσα από τα έργα των ποιητών και των αρχαίων συγγραφέων, είχε ένα ασαφές και σκιώδες «θεολογικό «υπόβαθρο». Δημιουργοί της δεν υπήρξαν κάποια συλλογικά όργανα, αλλά διάφοροι ποιητές. Ο κάθε ένας από αυτούς, ποιητική αδεία και ανάλογα με την έμπνευσή του έκανε «θεολογία» (βλ. P. Decharme «Μυθολογία», τομ. 1, σελ._43).

Αυτή είναι και η αιτία των τεραστίων διαφορών ανάμεσα στους συγγραφείς. Άλλη είναι η «θεογονία» του Ομήρου, άλλη του Ησιόδου άλλη του «Ορφέα», άλλη των νεοπλατωνικών και άλλη των ανωνύμων λαϊκών παραδόσεων (βλ. «Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια», τομ. 6, στ. 151-155). Μελετώντας όλες αυτές τις θεογονίες διαπιστώνουμε ζωηρά στοιχεία οργιώδους φαντασίας.

Διαβάζοντας τους πάμπολλους μύθους της αρχαιοελληνικής θρησκείας, πελαγώνουμε κυριολεκτικά από τις ποικίλες εκδοχές και τις αντικρουόμενες απόψεις για το ίδιο θέμα. Παράλληλα τρομάζουμε από την «πολιτεία» των ψευτοθεών, οι οποίοι είναι γεμάτοι από ανομολόγητα πάθη, καθότι «διέπρατταν» φοβερά εγκλήματα και ειδεχθείς ηθικές παρεκτροπές!

Οι θεοί και οι θεές της αρχαιοελληνικής θρησκείας δεν ήταν τίποτε άλλο παρά προβολή αρρωστημένων ανθρώπινων ψυχικών διαθέσεων. Είναι η «θεοποίηση» των ανθρωπίνων παθών των αρχόντων της εποχής εκείνης, η «νομιμοποίηση» των καταπιεστικών, ηθικών, και ποινικών τους ατοπημάτων. Άλλωστε οι βασιλείς κατά τον Όμηρο καλούνται «Διογενείς» δηλαδή γενιά του Δία και η εξουσία τους είναι απόρροια της εξουσίας εκείνου (R. Decharme «Μυθολογία», τομ. 1, σελ. 67).

Η δικτατορική αυθαιρεσία του Δία, για παράδειγμα, νομιμοποιούσε και τη δική τους τυραννική εξουσία, οι εξωσυζυγικές του δραστηριότητες επέτρεπαν και σ'; αυτούς να προδίδουν τη συζυγική τους πίστη.
Η συζυγική απιστία της Αφροδίτης με τον Άρη επέτρεπε στις κυρίες της αριστοκρατίας να είναι μοιχαλίδες, η λατρεία της πορνικής θεάς, δια της «ιερής πορνείας» νομιμοποιούσε την πορνεία, που κυριαρχούσε στην αρχαία εποχή (Παυσαν. Β'; 10,5).
Ο αρχικλέφτης του Ολύμπου Ερμής, ο προστάτης της κλοπής, ο οποίος λατρευόταν δια της κλοπής νομιμοποιούσε την κλοπή και την αδικία των πλουσίων εκμεταλλευτών (Ιλιάδα Β'; 103, Κ'; 267, Οδύσσεια Τ'; 364)!
Ο πολεμοχαρής Άρης, ο προστάτης του πολέμου και της καταστροφής και η προσωποποίηση της φρίκης και ο οποίος λατρευόταν δια της άσκησης βίας και αίματος και της ικανοποίησης άγριων ενστίκτων, νομιμοποιούσε τους άγριους πολέμους, την αυθαιρεσία και την καταστροφή.
Η Ήρα ήταν ο φορέας της πιο άγριας ζηλοφθονίας και της αμετάπειστης εκδίκησης και νομιμοποιούσε και αυτή το μίσος και την εκδίκηση.
Ο Βάκχος, προστάτης της μέθης, της κραιπάλης, και της ικανοποίησης των ταπεινών ορμεμφύτων, νομιμοποιούσε τα κατώτερα ανθρώπινα πάθη και ούτω καθ'; εξής.

Τα πάθη των ψευδοθεών δεν είχαν όριο. Ο Ουρανός βύθιζε τα παιδιά του στα έγκατα της γης. Ο Κρόνος προκειμένου να πάρει την εξουσία από τον πατέρα του Ουρανό, του έκοψε τα γεννητικά όργανα, καθιστώντας τον πια αδύναμο. Ο Κρόνος από φόβο μήπως τα παιδιά του, του πάρουν την εξουσία, τα έτρωγε! Η σύζυγός του Ρέα τον ξεγέλασε και του έδωσε να φάει μία ...; πέτρα αντί για τον Δία, για να του πάρει έτσι εκείνος την εξουσία (Ησιοδ. Θεογ. 133-138)!

Ο Δίας γκρέμισε από τον Όλυμπο το γιο του Ήφαιστο, επειδή εκείνος πήρε το μέρος της μητέρας του Ήρας, όταν αυτός την έδερνε ανηλεώς, καθιστώντας τον έτσι μονίμως ...; ανάπηρο! Σύμφωνα με άλλη εκδοχή ο Ήφαιστος ήταν ...; αδελφός του, κλεψίγαμος γιος του πατέρα του Κρόνου, με την γυναίκα του Ήρα (ΘΗΕ τομ. 7, 1051)! Ο Δίας στα χέρια του κρατούσε τον κεραυνό για να κατακεραυνώνει όποιον αμφισβητούσε την εξουσία του! Τόσο πολύ ...;φιλάνθρωπος ήταν, που κάρφωσε στον Καύκασο τον ευεργέτη των ανθρώπων, τιτάνα Προμηθέα (Ησίοδ. Θεογ. 522)! Ο Δίας ως κοινός απατεώνας μεταμορφωνόταν και τρύπωνε στους κοιτώνες θνητών γυναικών και τις κακοποιούσε σεξουαλικά, σαν τους σύγχρονους διεστραμμένους βιαστές! Ο Ηρακλής για παράδειγμα υπήρξε ο καρπός μιας τέτοιας σχέσης. Ονομαζόταν «Τριέσπερος» γιατί τα σεξουαλικά όργια του Δία και της Αλκμήνης, μητέρας του Ηρακλή, κράτησαν τρεις νύχτες! Ο Ποσειδών φλεγόταν από μεγάλο ερωτικό πόθο για την αδελφή του Δήμητρα, την οποία κυνηγούσε για να την βιάση (Παυσαν. Η'; 25,6,42). Εκείνη μεταμορφώθηκε σε φοράδα, για να ξεφύγει από την αηδιαστική αιμομιξία του αισχρού αδελφού της. Αυτός μεταμορφώθηκε τελικά σε ίππο και κάπου στην Αρκαδία πραγματοποίησε την απαίσια πράξη του! Αυτά ως ελάχιστα παραδείγματα των ψευτοθεών της αρχαιοελληνικής θρησκείας!

Οι ψευτοθεοί αυτοί «απαιτούσαν» παράλογα πράγματα από τους πιστούς τους. «Ζητούσαν» θυσίες ζώων για να «απολαύσουν» τη μυρωδιά του ψητού! Χιλιάδες άμοιρα ζώα θυσιάστηκαν στους ψευτοθεούς. Σε πολλές περιπτώσεις οι ανήθικοι θεοί «απαιτούσαν» θυσίες ανθρώπων! Αναφέρεται ότι ο Τάνταλος θυσίασε τον γιο του Πέλοπα, τον κομμάτιασε και τον έδωσε στους θεούς να τον φάνε! Δυστυχώς οι ανθρωποθυσίες ήταν πραγματικότητα και ιερός θεσμός στην αρχαία Ελλάδα. Έχουμε ανθρωποθυσίες καθ'; όλη την διάρκεια της αρχαιότητας, μέχρι και τους ελληνιστικούς χρόνους! Στην εορτή των «Κρονίων» στην Αθήνα θυσιάζονταν κάθε χρόνο και ένας άνδρας. Το ίδιο και στην Ρόδο θυσιαζόταν ένας κατάδικος. Ανθρωποθυσίες γίνονταν και στην Κρήτη, όπως και στην Αλεξάνδρεια μέχρι την εποχή των Πτολεμαίων, όπου θυσιάζονταν αιχμάλωτοι πολέμου στον αιμοδιψή ψευτοθεό Κρόνο (Παυσανίου, Ελλ. Περιηγ. Ι 18,7)! Επίσης στην ετήσια εορτή των «Θαργηλίων» προς τιμήν του Απόλλωνα θυσιαζόταν ανδρόγυνο εκλεγμένο από τους εγκληματίες του έτους (P. Decharme «Μυθολογία» τομ. 1, σελ. 167). Στην Λευκάδα ακόμη γκρέμιζαν κάθε χρόνο έναν άνδρα από ένα βράχο προκειμένου να εξευμενίσουν τον Απόλλωνα (Στραβ. Ι 2, 452)!

Η Άρτεμις «απαιτούσε» από τους Σπαρτιάτες νέους, στην ετήσια εορτή της, φοβερό μαστίγωμα, μέχρι αίματος λιποθυμίας ακόμα και θανάτου. Ενώ στο ναό της στην Έφεσο γίνονταν κατ'; έτος πολυπληθείς φρικτοί αιματηροί ευνουχισμοί νέων (P. Dech., όπου π., σελ. 195). Αξίζει να αναφέρουμε ακόμα και την περίπτωση των περιβόητων κανιβάλων μαινάδων, τις εκστασιασμένες λάτρισσες του μέθυσου ψευτοθεού Διονύσου, οι οποίες έτρεχαν τις νύχτες στις ερημιές ουρλιάζοντας, καταβρόχθιζαν ωμά τα άτυχα ζώα που έβρισκαν μπροστά τους, αλλά και τους άνδρες που τύχαινε να συναντήσουν! Αναφέρεται, μυθολογικά ότι κατασπάραξαν και έφαγαν τον Ορφέα!

Οι «κατώτεροι» θεοί της φύσεως, τα φοβερά δαιμονικά όντα, όπως o τραγόμορφος και απαισιόμορφος Πάνας και οι αποκρουστικοί τερατόμορφοι Σάτυροι, ο φόβος και ο τρόμος των ανθρώπων, διακατέχονταν από κτηνώδη σεξουαλικά πάθη και προσωποποιούσαν τα πιο ταπεινά ένστικτα!

Η ιερή πορνεία ήταν επίσης λατρευτική «απαίτηση» των ψευτοθεών. Χιλιάδες άμοιρα κορίτσια κλείνονταν χωρίς την θέλησή τους, στους ναούς της Αφροδίτης και «ιερουργούσαν» την διεφθαρμένη θεά με το σώμα τους, επιφέροντας τεράστια κέρδη στους ιερείς-προαγωγούς της θεάς. Αυτό γινόταν καθ'; όλη την αρχαιότητα με αποκορύφωμα στους κλασσικούς και ελληνιστικούς χρόνους. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ανατριχιαστικές λεπτομέρειες για την ιερή πορνεία στην αρχαία Ελλάδα (Ιστορ. Ι, 199).Επίσης ο Στράβων διασώζει την εξής χαρακτηριστική πληροφορία για την ιερή πορνεία στην Κόρινθο: Το ιερό της Αφροδίτης «ούτω πλούσιον υπήρξεν, ώστε πλείους η χιλίας ιεροδούλους εκέκτητο εταίρας» (Στραβ. 378)! Επίσης οι λάτρεις του Διονύσου ήταν υποχρεωμένοι να παίρνουν μέρος στις διονυσιακές εορτές και να πράττουν ανείπω-τες ηθικές αθλιότητες. Η κάθε γυναίκα έγγαμη ή μη, ήταν υποχρεωμένη στο όνομα του Θεού, να ανεχτεί τις σεξουαλικές ορέξεις του κάθε τυχόντα! Οι βιασμοί των γυναικών και η άσκηση κάθε είδους βίας κατά την διάρκεια των εορτών όχι μόνο δεν εθεωρείτο έγκλημα αλλά τρόπος λατρείας του ψευτοθεού!

Η αρχαιοελληνική θρησκεία όχι μόνο δεν απέτρεπε τους Έλληνες να καθιερώνουν και να καλλιεργούν απάνθρωπους θεσμούς, αλλά αντίθετα τους παρότρυνε. Η δουλεία για παράδειγμα ήταν θεσμός στην αρχαία Ελλάδα. Είχε μάλιστα και κληρονομικό χαρακτήρα. Η δουλεία εθεωρείτο κατά κάποιον τρόπο ιερή υπόθεση και γι'; αυτό το μεγαλύτερο σκλαβοπάζαρο της Ελλάδος βρισκόταν στην Δήλο, στον ναό του Απόλλωνα! Δε χρειάζεται να αναφέρουμε εδώ τη γνώμη είχαν οι αρχαίοι προγονοί μας για την δουλεία, ακόμα και ο Αριστοτέλης!

Μεταξύ των θεών όχι μόνο δεν κυριαρχούσε σεβασμός, όπως θα ταίριαζε σε θείες οντότητες, αλλά αντιθέτως υπήρχε μίσος, αντιζηλία, τάση κυριαρχίας πόλεμοι, δολοφονίες, απάτες, δόλοι και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς. Ο Ηρόδοτος χαρακτήρισε το θείον της αρχαιοελλη-νικής θρησκείας «φθονερόν καί ταραχώδες» (Ιστορ. Ι. 32, ΙΙΙ. 40, 2)! Οι άνθρωποι ζούσαν συνεχώς κάτω από το φόβο μιας αναίτιας και παράλογης θεϊκής εκδίκησης. Στα έργα του Ομήρου για παράδειγμα βλέπουμε οι ψευτοθεοί να παίρνουν συχνά το μέρος τον αδίκων. Η Αφροδίτη προστάτευε τον Πάρη, τον άρπαγα της συζύγου του Μενελάου. Ο ...; φιλάνθρωπος Ποσειδώνας επίσης εξαιτίας του παραμικρού του θυμού, προκαλούσε τρικυμίες και έπνιγε τους θαλασσινούς. Ταλαιπώρησε, χωρίς έλεος και μέχρι τελικής εξοντώσεως τον θρυλικό Οδυσσέα! Τα έργα του Ομήρου είναι γεμάτα από τέτοιες αποκρουστικές διηγήσεις. Και όμως, για τους νεοπαγανιστές «η αρχαία ελληνική θρησκεία απετέλεσε από τις πλέον φωτισμένες που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα» (περ. «Απολλώνιο Φως» Ιανουάριος -; Φεβρουάριος 1998, σελ. 4)!

Στους μετακλασικούς, ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους, όταν η αρχαιοελληνική θρησκεία είχε φτάσει στο έσχατο σημείο της κατάπτωσής της, οι πρόγονοί μας κατάντησαν α-κόμη και στην ανθρωπολατρεία. Λάτρεψαν ως θεούς ζώντες ανθρώπους! Οι Αθηναίοι για παράδειγμα ανέδειξαν σε θεό τον εκπορθητή της Αθήνας σπαρτιάτη ναύαρχο Λύσανδρο. Του έστησαν παντού βωμούς και τον λάτρευαν (Πλουτ., Λύσανδ. 18)! Επίσης, θεοποίησαν τον Δημήτριο Φαληρέα. Προς τιμήν του άλλαξαν το όνομα του μήνα Μουνιχίωνα σε Δημητρίωνα και των Διονυσίων εορτών σε Δημήτρια (Μεγ. Ελλην. Εγκυκλ. Φοίνιξ, τομ. Θ'; 117)! Το ίδιο έκαναν και για τον Δημήτριο τον Πολιορκητή, του έστησαν 360 ανδριάντες μέσα σε έναν μήνα, γέμισαν την πόλη βωμούς και του πρόσφεραν θυσίες (οπ.π., σελ. 121). Αργότερα το ίδιο έκαναν για τον παρανοϊκό Νέρωνα και τους άλλους Ρωμαίους αυτοκράτορες! Αυτή ήταν «η πιο ευγενική θρησκεία της ιστορίας»!

ΤΟ ΑΛΗΘΙΝΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΝΕΟΠΑΓΑΝΙΣΜΟΥ

Όσο και αν διατείνονται οι «αρχαιολάτρες» ότι θέλουν να «αναστήσουν» τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό και μαζί την «πατρώα θρησκεία», οι ηγέτες τους ψεύδονται και οι οπαδοί τους τρέφονται με αυταπάτες. Ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός και ιδιαίτερα η ειδωλολατρία των προγόνων μας, όπως είδαμε, δεν είχε τίποτε το στατικό και μόνιμο. Άλλος ήταν ο αθηναϊκός πολιτισμός, άλλος ο σπαρτιατικός, άλλος ο ιωνικός, άλλος της Μεγάλης Ελλάδος, άλλος της Μακεδονίας και άλλος της Ηπείρου. Διαφορετική ήταν η βίωση της θρησκείας στην Αθήνα, διαφορετική στην Σπάρτη, διαφορετική στην Ήπειρο, διαφορετική στην Κρήτη, διαφορετική στην Αρκαδία και διαφορετική στη Θράκη. Σημαντικές θεότητες μιας πόλης ήταν άγνωστες σε άλλες.

Για όλα μιλάνε οι «αρχαιολάτρες» εκτός από τον πολιτισμό ποιας πόλης και ποιας χρονικής περιόδου προσπαθούν να αναβιώσουν. Επίσης δεν μας λένε ποια μορφή της αρχαίας θρησκείας, ποιας πόλης και ποιας εποχής θέλουν να αναστήσουν. Όταν λένε «πατρώα θρησκεία», τι εννοούν; Η θρησκεία των Ακαρνάνων ή των Δολόπων ή των Αγραίων, για παράδειγμα, δεν είναι «πατρώα θρησκεία»; Δεν ήταν πρόγονοί μας αυτοί; Η φανατική λατρεία της αιγυπτιακής θεότητας Ίσιδος από τους Έλληνες στα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια δεν είναι και αυτή «πατρώα θρησκεία», αφού υπήρξε για αιώνες κυρίαρχη θρησκεία των προγόνων μας; Ο μιθραϊσμός, η ηλιολατρία του Ιουλιανού και των ομοίων του, στα πρώτα βυζαντινά χρόνια δεν ήταν και αυτή «πατρώα θρησκεία»; Ο νεοπλατωνισμός, ο οποίος θέλησε να αναγεννήσει και να μεταλλάξει προς το πνευματικότερο την αρχαιοελληνική θρησκεία δεν υπήρξε επίσης προγονική θρησκεία;

Οι σύγχρονοι «αρχαιολάτρες» πολύ μικρή σχέση έχουν με την αρχαία Ελλάδα. Καπηλεύονται ορισμένα επιλεκτικά στοιχεία του αρχαιοελληνικού πολιτισμού, όσα εξυπηρετούν τους στόχους τους, δηλαδή την εδραίωση του νεοαποκρυφιστικού παγανισμού. Απόδειξη ότι ουδέποτε αυτοί αναφέρονται στην αντιρρητική γραμματεία των αρχαίων συγγραφέων κατά της ειδωλολατρικής θρησκείας. Οι μονοθεΐζοντες σοφοί συγγραφείς Ξενοφάνης, Ηράκλειτος, Ευριπίδης, Πρωταγόρας, Πλάτων, Αριστοτέλης είναι τα «μαύρα πρόβατα» για τους νεοπαγανιστές, διότι οι μονοθεϊστικές αντιλήψεις τους θεωρούνται σαφώς αιρετικές, σε σχέση με την ειδωλολατρία που πρεσβεύουν!

Η επίθεση κατά της χριστιανικής πίστης

Κατά τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια εμφανίστηκαν δεκάδες οργανώσεις νεοπαγανιστών με εμφατικά ονόματα. Κυκλοφορεί πληθώρα «αρχαιολατρικών» περιοδικών, τα οποία κατέκλυσαν την αγορά. Φανατικοί «ελληνολάτρες» αναπτύσσουν τις απόψεις τους στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο, δαιδαλώδεις ιστοσελίδες παγανιστικού περιεχομένου κατακλύζουν το διαδίκτυο, αμέτρητες εκδόσεις σχετικών βιβλίων γέμισαν τα ράφια και τις προθήκες των βιβλιοπωλείων. Διάφορες «σχολές» και λέσχες «κατηχούν» και ενημερώνουν τους προσήλυτους στον παγανισμό. Οργανώνονται εκδρομές προσκυνηματικού χαρακτήρα σε τόπους ιερούς των αρχαίων και συμμετέχουν σε παγανιστικές εορτές. «Στολίζουμε» λένε, «τους βωμούς των προγόνων μας με άνθη και πύλινα γεμάτα προσφορές (όσπρια, γάλα, κρασί, μέλι) και αναθήματα» (περ. Διιπετές 13 4/95,18).
Έχουν φτιάξει και τελετουργικό για τις παγανιστικές τελετές τους. Πολλά δρώμενα είναι κακέκτυπα χριστιανικών τελετουργιών. Επίσης έχουν συνθέσει ύμνους στους ψευτοθεούς τους, όπως ο μονότονος ύμνος της εορτής των «Πυρφορείων» «Δεύτε λάβετε φως ...;», παρμένος από τον γνωστό αναστάσιμο ύμνο της Εκκλησίας μας!

Απαιτούν επίμονα να αναγνωρισθούν η θρησκεία τους και οι τελετές τους. Έχουν συγκροτήσει και την «εκκλησία» τους. Έχουν συγκροτήσει επίσης το «κοινό» (συνομοσπονδία) των διαφόρων αρχαιολατρικών παγανιστικών οργανώσεων, με παραρτήματα σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Μέσω αυτού συμμετέχουν στο «Παγκόσμιο Συμβούλιο Εθνικών Θρησκειών» το οποίο ιδρύθηκε στις 24-6-1998 στην Βίλνα της Λιθουανίας.

Οι «αρχαιολάτρες» αυτοαποκαλούνται «έλληνες». Μονοπωλούν δηλαδή την εθνική μας ταυτότητα, την οποία επιχειρούν να αποστερήσουν από όλους τους μη παγανιστές. Τους χριστιανούς τους αποκαλούν ειρωνικά «ιουδαιοχριστιανούς», «εβραιογενείς εξουσιαστές» και «παραμυθολόγους του αποσυντεθέντος βυζαντινισμού». Τους προσάπτουν την κατηγορία ότι «οι αντιλήψεις των θρησκευτικών καθεστώτων των Ταλιμπάν, των Μουτζαχεντίν και του Ιράν δεν διαφέρουν από τις χριστιανικές ιδέες» (περ. Δαυλός, τ. 240/2001). Επίσης τόσο τους χριστιανούς όσο και όλους τους μονοθεϊστές τους αποκαλούν «γουρούνια» που κυλιούνται «πάνω στους ί-διους βόθρους με τα ίδια πάντοτε κόπρανα» (Διάλογος 16/99,11)! Τους κληρικούς τους αποκαλούν «εβραιόδουλους ρασοφόρους», «προσκυνημένους της Σιών» (περ. «Απολλώνειον Φως» Ιανουάριος -; Φεβρουάριος 1998, σελ. 36), «εβραιόδουλους παυλιϊστές» («Ελευθεροτυπία» 26-10-1986), «στυγερούς πρωτογενίτσαρους ρασοφόρους» (Διιπετές. 13/95,15). Όταν αναφέρονται στο θεό των Χριστιανών τον αποκαλούν «εβραίο ζηλότυπο τιμωρό Ιεχωβά», «βλοσυρό Θεό» και το Χριστό, σκωπτικά, «σχισματικό εβραίο ραβίνο Γιεσουά», «σημιτικής καταγωγής δικτατορίσκο του ουρανού» (Διιπετές. 4/93,6) και ότι αυτός «αποτελεί την πιο τραγική μορφή της ειδωλολατρίας, αφού ως άνθρωπος κατέληξε να λατρευτεί ως θεός». (Ε. Αταβύριος, Μεγαρ. Τύπος 1-10-95)! Με ανάλογα επίθετα χαρακτηρίζουν τον απόστολο Παύλο και τους Πατέρες της Εκκλησίας μας. Τους αποκαλούν «αποστεωμένα καχεκτικά μοντέλα», «εξ ανατολών ύαινες», «άγια ρεμάλια», «μελανειμονούντες» και «κοπρόψυχους» (Μεγαρ. Τύπος 17-9-95 και 8-10-95)! Την Εκκλησία μας αποκαλούν «Γιαχβική θεοκρατία» (περ. Δαυλός, τ. 240/2001) και «αδίστακτη πολιτική και οικονομική συντεχνία» (Ελλ. Φλόγα, 1/94,6). Το πιο αστείο από όλα είναι ότι αποκαλούν τους χριστιανούς, ούτε λίγο ούτε πολύ ...; ειδωλολάτρες, «λειψανολάτρες» και «οπαδούς» του πιο «χονδροειδούς φετιχισμού» (περ. Διιπετές, ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο)!!!

Οι νεοπαγανιστές, ακόμη, απειλούν και φοβερίζουν την Εκκλησία μας ότι «σύντομα θα υπάρξει ξεκαθάρισμα λογαριασμών» για την μακραίωνη «τυραννική δουλεία που ασκεί στον ελληνισμό»! Δεν δέχονται κανενός είδους πολύτιμη υπηρεσία της Εκκλησία μας προς το Γένος και τη χαρακτηρίζουν ως το «σάβανο του Ελληνισμού» (Μεγαρικός Τύπος 30-4-87)!

Κάθε τι το χριστιανικό τους ερεθίζει επικίνδυνα και προσπαθούν να το γκρεμίσουν (περ. Δαυλός τ. 239/2001). Απαιτούν κατεδάφιση των χριστιανικών ναών σε απόσταση πεντακοσίων μέτρων από τα ερείπια των αρχαιοελληνικών ιερών. Επιδιώκουν αλλαγή του συστήματος χρονολόγησης, επειδή έχει ως βάση το έτος γέννηση του Χριστού. Ήδη στα περιοδικά τους χρονολογούν από την πρώτη Ολυμπιάδα και από την γέννηση του Απολλωνίου Τυανέα! Ζητούν επίσης αλλαγή ονομασίας των μηνών και των ημερών της εβδομάδας. Ζητούν το χωρισμό Κράτους και Εκκλησίας, κατάσχεση της εκκλησιαστικής περιουσίας, κατάργηση του μαθήματος των θρησκευτικών ως χριστιανική κατήχηση και την αντικατάστασή του με την κατήχηση της «πατρώας θρησκείας», απαγόρευση στους κρατικούς λειτουργούς να συμμετέχουν σε θρησκευτικές τελετές της Εκκλησίας, διακοπή μισθοδοσίας του ορθόδοξου κλήρου από το κράτος και άλλα πολλά. Τέλος θέλουν να ζητήσει η Εκκλησία δημόσια συγνώμη για τα ...; «ανείπωτα εγκλήματά της» κατά του Ελληνισμού! Ακόμα και τα χριστιανικά ονόματά τους αλλάζουν με αρχαιοελληνικά. Δεν θέλουν τίποτε να τους θυμίζει την πίστη του Χριστού!

Το Βυζάντιο είναι γι'; αυτούς «η πιο σκοτεινή και εφιαλτική περίοδος της ιστορίας» και δεν αναγνωρίζουν σε αυτό κανενός είδους πολιτισμικό επίτευγμα. Τονίζουν εμφαντικά πως «στην πνευματική παρακμή συντέλεσε καίρια η κυριαρχία της εβραϊκής αντιλήψεως της ζωής» (περ. «Απολλώνειον Φως» Ιανουάριος -; Φεβρουάριος 1998, σελ. 35). Ολόκληρη η χριστιανική τέχνη (ποίηση, λογοτεχνία, αρχιτεκτονική, ζωγραφική, μουσική, γλυπτική κ.λπ.) θεωρείται ως «έκτρωμα» και «πολιτισμική παρακμή» δίχως καμία αξία! Αποκαλούν δε τους σύγχρονους Έλληνες Χριστιανούς ως «βυζαντινόπληκτους ρωμιούς» (περ. Διιπετές, ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο)! Θέλουν όμως να αγνοούν εσκεμμένα (έχοντας το σκοπό τους), πως χάρη στο Βυζάντιο και το μεγάλο πολιτισμό του, διασώθηκε η αρχαιοελληνική μας κληρονομιά!

--------------------------------------------

Οι νεοπαγανιστές παρουσιάζονται ως δήθεν λάτρεις του αρχαιοελληνικού πολιτισμού. Μονοπωλούν την ιδιότητα του ";μόνου γνησίου φορέα"; του ελληνικού πολιτισμού και το χειρότερο από όλα την ιδιότητα του γνησίου Έλληνα. Οι νεοπαγανιστές όσο και αν προσπαθούν να αποδείξουν πώς είναι αγνοί λάτρεις του Ελληνισμού δεν μπορούν να γίνουν πιστευτοί. Οι νεοπαγανιστές κινούνται ";όχι από ειλικρινή αγάπη για τον Ελληνισμό, αλλά από φανατική προσήλωση στην ειδωλολατρία"; (π. Γεώργιος Μεταλληνός).

Πρώτη επιδίωξη λοιπόν των ";αρχαιολατρών"; είναι να συνειδητοποιήσουν οι Έλληνες ότι βρίσκονται σε ";κατάσταση ομηρίας"; από την ";εβραϊκή αίρεση του Χριστιανισμού";, ο οποίος κατ'; αυτούς δεν έχει κανένα σημείο επαφής με τον Ελληνισμό, αντίθετα είναι ";ο νεκροθάφτης αυτού και του πολιτισμού του";! ";Ας αποτελέσει, εύχονται, η αποτίναξη του εβραϊκού ζυγού στον πολιτισμό το πρώτο βήμα για την συνειδησιακή μετάλλαξη των συμπατριωτών μας και την οικοδόμηση ενός Κράτους αυθεντικά Ελληνικού"; (περ. Απολλώνειον Φως, τ. 11, σελ. 36). Επιχειρούν να ";αποδείξουν"; και να κάνουν γνωστή την υποτιθέμενη ";διαστροφή"; της ιστορίας, η οποία αποκρύπτει, όπως ισχυρίζονται τους ";φοβερούς διωγμούς"; δεκαέξι αιώνων κατά του Ελληνισμού! Επιτίθενται με λύσσα εναντίον όλων εκείνων των ιστορικών, οι οποίοι δεν συμμερίζονται τις απόψεις τους, ιδιαίτερα εναντίον του εθνικού μας ιστορικού Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου!

Ο μεγάλος αυτός ιστορικός του Γένους μας, του οποίου η επιστημονικότητα είναι αναγνωρισμένη, έγραψε το εξής σημαντικό για την κατάρρευση της αρχαίας ειδωλολατρίας: ";Εντός της σεσαθρωμένης παλαιάς κοινωνίας διεμορφώθη κοινωνία ερρωμενεστέρα, η χριστιανική. Η πτώση του Ελληνισμού, ως ειδωλολατρικής θρησκείας, δεν ήταν αποτέλεσμα των αυτοκρατορικών μέτρων. Οι ναοί κατέπιπτον και η πίστις εμαραίνετο και εν γένει το αρχαίον θρήσκευμα εφθείρετο, αλλ'; εφθείρετο ήρεμα ως εξ οργανικού θανατηφόρου νοσήματος μάλλον, ή δια πληγών έξωθεν καταφερομένων"; (Παπαρρηγοπούλου Κων. Ιστορία τού Ελληνικού Έθνους, τομ. 8, σελ. 204). Η σύγχρονη αρχαιολογία βεβαιώνει πώς οι εθνικοί ναοί κατέρρευσαν κατά κύριο λόγο, όχι βίαια, από χέρι ανθρώπινο, αλλά από την εγκατάλειψη! Αντίθετα όσοι σώθηκαν είναι αποτέλεσμα της φροντίδας των χριστιανών (π.χ. Παρθενώνας, Θησείο, κ.λπ.)!

Δεύτερη επιδίωξη των ";αρχαιολατρών"; είναι να αποδώσουν στο Χριστιανισμό σύγχρονη πνευματική και πολιτισμική κατάπτωση του κόσμου. ";Ζούμε";, τονίζουν, ";σε μια εποχή μαζικής ηθικής αλλοτρίωσης"; (Διϊπετές 13 / 95, 3). Ως βασική αιτία θεωρούν τον ιουδαιοχριστιανισμό και γενικότερα την μονοθεϊστική αντίληψη. Αιτία της κατάπτωσης αποτελεί η ";αυθαίρετη κι ανιστόρητη επιλογή... του εθνικά αλλότριου, μεσαιωνικού, δουλοπρεπούς, δεισιδαιμονικού χριστιανοκρατισμού και πάνω απ'; όλα διεφθαρμένου βυζαντινού ήθους"; (Διϊπετές 13 / 95, 3)! Διαλαλούν ότι το ξεπέρασμα αυτής της κατάπτωσης μπορεί να γίνει μόνο με την ";επανελλήνιση"; της ανθρωπότητας και την βίωση της ";πατρώας θρησκείας";!

Ευαγγελίζονται την αναβίωση του αρχαιοελληνικού πολιτισμού σε όλες τους τις διαστάσεις. Τονίζουν εμφαντικά πώς μόνο οι Έλληνες δημιούργησαν αληθινό πολιτισμό, σε αντίθεση με τούς άλλους λαούς, των οποίων ο πολιτισμός είναι ανάξιος λόγου. Επιτίθενται ιδιαίτερα εναντίον των Σημιτών Εβραίων, χαρακτηρίζοντάς τους ως τους καταστροφείς του ελληνικού πολιτισμού.

Γνήσια πολιτισμικά στοιχεία των άλλων λαών βρίσκουν μόνο στις αρχαίες ειδωλολατρικές θρησκείες τους! Στην ιδρυτική διακήρυξη του Παγκοσμίου Συνεδρίου Εθνικών Θρησκειών (World Congress of Ethnik Religions, Βίλνα τής Λιθουανίας 20 έως 24 Ιουνίου1998), στο οποίο οι Έλληνες παγανιστές διεδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο, εξαίρεται ο ρόλος των ειδωλολατρικών θρησκειών ως φορέων υψηλής πολιτισμικής αξίας! ";Οι αληθινές αυτόχθονες θρησκείες μπορούν να μας προσφέρουν φιλότητα και σεβασμό προς όλα όσα βλέπουμε και αισθανόμαστε γύρω μας, καθώς και ανοχή προς όλες τις μορφές λατρείας πού προάγουν την συναισθηματική ειλικρίνεια, την καθαρότητα των σκέψεων και την ευγενή σχέση της κάθε στιγμή τής ζωής μας προς πάν ό,τι υπάρχει και ζει. Ας είμαστε λοιπόν υπερήφανοι για τις αναγεννηθείσες Εθνικές μας Θρησκείες και για την ιδιαίτερη οικουμενικότητά μας πού παροτρύνει τους ανθρώπους να μην παραμένουν άλλο κλεισμένοι μέσα στα τείχη μίσους και φθόνου εναντίον εκείνων πού βρίσκονται εκτός των συγκεκριμένων τειχών. Ας σπάσουμε όλα αυτά τα τείχη διευρύνοντας τον οπτικό ορίζοντα και την θέαση του ανθρωπίνου είδους"; ! Κατά τους ";αρχαιολάτρες"; με την εμφάνισή του ο Χριστιανισμός κατέστρεψε... τους λαμπρούς πολιτισμούς αυτών των λαών!

Απώτερος και υψηλός σκοπός των ";αρχαιολατρών"; είναι η αναβίωση της αρχαιοελληνικής ειδωλολατρικής θρησκείας και μάλιστα στη λαϊκή παγανιστική της μορφή! Την αποκαλούν ";πατρώα θρησκεία";, όμως, όπως είπαμε, η μακραίωνη εξελισσόμενη αρχαιοελληνική θρησκεία ουδέποτε είχε σταθερή και ενιαία μορφή για όλους τους Έλληνες. Κατά βάση θέλουν να αναβιώσουν τη θρησκεία του δωδεκαθέου. Κατακρίνουν δε το δίλημμα μεταξύ μονοθεϊσμού και πολυθεϊσμού, αποδίδοντάς το στην ";σκοτεινή"; προπαγάνδα των ιουδαιοχριστιανών και των ισλαμιστών. Ο μονοθεϊσμός γι'; αυτούς αντιπροσωπεύει την απόλυτη εξάρτηση, τη δουλικότητα στο ένα απόκοσμο όν. Αντίθετα ο πολυθεϊσμός αντιπροσωπεύει την αντίληψη της ελευθερίας του λάτρη!
Πιστοί απόλυτα στις νεοεποχίτικες αρχές τους διατυμπανίζουν το βασικό δόγμα της ";Νέας Εποχής";, ότι ";όλοι οι δρόμοι οδηγούν στο Θεό"; (περιοδικό ";Διάλογος";, Ιανουάριος Μάρτιος 1999, σελ. 11). Ένας από αυτούς είναι και ο νεοπαγανισμός.

Και με τον ελληνικό νεοπαγανισμό επιδιώκεται η συγχώνευση όλων των θρησκειών του κόσμου σε μια τερατώδη πανθρησκεία, (βλ. Αρσενίου Βλιαγκόφτη"; Το Πανθρησκειακό Όραμα (Εφιάλτης) της Νέας Εποχής";, περ. ";Διάλογος";, Ιανουάριος Μάρτιος 1999, σελ. 11). Βρισκόμαστε μπροστά σ'; ένα θρησκευτικό συγκρητισμό πού είναι ";η μεγαλύτερη πλάνη της εποχής μας, ο μεγαλύτερος και ισχυρότερος πειρασμός"; (Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ιεροθέου, Εφ. Ορθόδοξος Τύπος, φ. 1445, 822002). Για να επιτευχθεί όμως αυτό είναι ανάγκη να φθαρούν οι μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες και ιδιαίτερα ο Χριστιανισμός. Ένα αποτελεσματικό όπλο με το οποίο μπορούν να πληγούν αυτές και ιδιαίτερα οι μεγάλες υπερεθνικές θρησκείες ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ, είναι η αναβίωση των εθνικών παγανιστικών θρησκειών. Οι ίδιοι οι άνθρωποι του διεθνισμού και τής παγκοσμιοποίησης έριξαν το σύνθημα για την επιστροφή στην εθνικιστική θρησκευτικότητα, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι δόλιοι σκοποί τους. Γι'; αυτό και προβάλλεται τεχνηέντως το σύνθημα της ";επιστροφής στις ρίζες"; με την διαγραφή τής ιστορικής περιόδου του Χριστιανισμού και την άμεση αναγωγή στην αρχαία ειδωλολατρία, τον σατανισμό, τους αρχαίους γερμανικούς ή ελληνικούς ή άλλους θεούς, κ.λ.π.

Οι Έλληνες, κατ'; αυτούς, οφείλουμε να απαρνηθούμε τα ";ξένα θρησκευτικά μορφώματα"; και να εκφραστούμε μέσω της ";πατρώας θρησκείας μας";, ώστε μέσω αυτής να ικανοποιήσουμε τις ευγενείς θρησκευτικές μας ανάγκες και να ξαναδημιουργήσουμε πολιτισμό! Ο Χριστιανισμός κατ'; αυτούς δεν ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία των Ελλήνων με τον αυστηρό καταπιεστικό χαρακτήρα του, σε αντίθεση με την ";πατρώα θρησκεία";, η οποία είναι θρησκεία της χαράς, του κεφιού, του έρωτα και της αισιοδοξίας.
Κάνουν προσπάθειες να αποδείξουν πώς ο αρχαιοελληνικός παγανισμός δεν έσβησε ποτέ από την ελληνική ψυχή στην χώρα μας, παρ'; όλες τις ";θηριώδεις διώξεις"; του Χριστιανισμού. Θεωρούν τους κατοίκους των απομακρυσμένων περιοχών, οι οποίοι διατήρησαν τον παγανισμό για κάποιους αιώνες ";ήρωες και μάρτυρες του ελληνισμού";, παραβλέποντας το αδιάψευστο γεγονός ότι η εμμονή τους στην ειδωλολατρία έγινε μόνο εξαιτίας της αμάθειάς τους! ";Βλέπουν"; στα διάφορα κοινωνικά επαναστατικά κινήματα, κατά τους βυζαντινούς χρόνους, την ";αέναη πάλη μεταξύ ελλήνων και χριστιανών";!

Κάθε λαϊκή εκδήλωση, πού έχει τις ρίζες της στο προχριστιανικό παρελθόν θεωρείται από τους νεοπαγανιστές ";απόδειξη"; ότι η ";πατρώα θρησκεία ζει στην ελληνική ψυχή";. Γι'; αυτό κάνουν ό,τι μπορούν για να διατηρήσουν, να προβάλουν και να προάγουν αυτές τις εκδηλώσεις. Ως η κυριώτερη μορφή επιβίωσης του αρχαιοελληνικού παγανισμού και ως ";επιβίωση της λατρείας του Διονύσου"; θεωρούνται τα σύγχρονα καρναβαλικά δρώμενα. Άλλη παρόμοια εκδήλωση τα αναστενάρια, θεωρούνται ως αναβίωση της αρχαίας θρακικής οργιαστικής θρησκείας. Επίσης τα ";κουρμπάνια";, οι θυσίες ζώων, πού γίνονται σε κάποιες περιοχές της Ελλάδος σε πανηγύρεις χριστιανικών εορτών, τα διάφορα έθιμα των μεγάλων χριστιανικών εορτών, τα κάλαντα, οι φωτιές του Αϊ Γιαννιού και άλλα λαϊκά δρώμενα είναι κατά τους νεοπαγανιστές η ";επιβίωση της πατρώας θρησκείας στο λαό μας";.

Υπάρχουν βέβαια και κάποιοι μετριοπαθείς ";αρχαιολάτρες";, οι οποίοι δείχνουν ότι σέβονται ή τουλάχιστον ανέχονται την Ορθοδοξία, γιατί αυτή έχει δήθεν ελληνικές καταβολές. Δείχνουν επίσης ότι σέβονται το πρόσωπο του Χριστού, όμως υπό προϋποθέσεις. Πρώτα απ'; όλα επιχειρούν άκομψα να τον παρουσιάσουν ως... Έλληνα. Αναμασούν κάποιες τετριμμένες απόψεις του παρελθόντος, κυρίως ναζιστικές αντιλήψεις της εποχής του Χίτλερ, ότι δήθεν ως Γαλιλαίος, κάτοικος της ";Γαλιλαίας των Εθνών"; ήταν εθνικής καταγωγής, δηλαδή Έλληνας. Μερικοί μάλιστα φτάνουν στο σημείο να συμμερίζονται την ανόητη ιουδαϊκή ταλμουδική συκοφαντία, ότι δήθεν ο Ιησούς υπήρξε γιος κάποιου Έλληνα στρατιώτη ονόματι... Πανδήρα! Κάποιοι συνδυάζουν το όνομα Ιησούς με το όνομα Ιάσων. Άλλοι τον ταυτίζουν με τον περιβόητο απατεώνα μάγο τής εποχής Απολλώνιο Τυανέα (περ. GO, 198';97, σελ. 29)! Άλλοι πάλι τον ταυτίζουν με τον... Διόνυσο, ξεχνώντας πώς η υπέροχη θεία προσωπικότητα του Χριστού δεν έχει κανένα κοινό σημείο με τον πορνικό και μέθυσο ψευτοθεό! Υπάρχουν και εκείνοι πού του δίνουν... μια θέση στον Όλυμπο, ονομάζοντάς τον 13o ολύμπιο θεό (περ. ";Διάλογος";, 17/1999, σελ. 8)!

Όλοι αυτοί πάντως απαιτούν εξοβελισμό της Παλαιάς Διαθήκης, διότι όπως ισχυρίζονται, το βιβλίο αυτό είναι η ιστορία του εβραϊκού λαού και είναι γεμάτο από ανθελληνικές προτροπές και ανηθικότητες! Μάλιστα προειδοποιούν πώς αν δεν αποβληθεί η Παλαιά Διαθήκη από την Εκκλησία και άν δεν ξεκαθαρίσει η Εκκλησία τη θέση της από τον Ιουδαϊσμό θα... πάψουν να είναι χριστιανοί! Πέρα από τον απαράδεκτο ρατσισμό, πού εκφράζουν έτσι για τον εβραϊκό λαό, φαίνεται ότι οι άνθρωποι αυτοί έχουν παχυλή ή ηθελημένη άγνοια για τη θέση της Παλαιάς Διαθήκης στη ζωή της Εκκλησίας.

Η θέση της Εκκλησίας έναντι της Παλαιάς Διαθήκης είναι ξεκαθαρισμένη από τα πρώτα κιόλας χριστιανικά χρόνια. Δεν ενδιαφέρει την Εκκλησία μας η ιστορία του συγκεκριμένου λαού. Την ενδιαφέρει η ιστορία της προετοιμασίας του ανθρωπίνου γένους να δεχτεί την εν Χριστώ απολύτρωση. Αυτός είναι ο ρόλος του ιερού αυτού βιβλίου, η προετοιμασία του μυστηρίου της Θείας Οικονομίας (σημ. ";Διαλόγου";: βλέπε άρθρο κ. Ν. Μπρατσιώτου, ";Η Π. Διαθήκη στη ζωή της Εκκλησίας";). Η Παλαιά Διαθήκη είναι από τα πλέον ρεαλιστικά βιβλία του ανθρωπίνου πνεύματος, η οποία αποτυπώνει επακριβώς την προχριστιανική κακοδαιμονία της ανθρώπινης κοινωνίας. Βέβαια, μία νέα πίστη στον τότε Ελληνιστικό χώρο, με διαφορετική ηθική, με νέα ήθη και έθιμα, προξένησε ρήξη και οδυνηρές συνέπειες στους πρωτοΧριστιανούς. Τούτο όμως δεν ήταν ο κανόνας. Ήταν σύμπτωμα και μάλιστα παροδικό, γιατί αυτή η νέα Χριστιανική πίστη έγινε τελικά αποδεκτή από τους λαούς πού αποτελούσαν την τότε Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Έτσι, μετά τους σοφούς, πού έθεσαν τις βάσεις των πρώτων αρχών της επιστήμης και του πολιτισμού και μετά τους φιλοσόφους, πού ανέπτυξαν τον ορθό λόγο και την φιλοσοφική σκέψη, ως διάδοχοι όλων αυτών παρουσιάζονται πλέον μεγάλα πνευματικά αναστήματα όπως οι Απολογητές και οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας για να μεταφέρουν και να ερμηνεύσουν στον κόσμο το μήνυμα της Σωτηρίας του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και να προσφέρουν στους Έλληνες ένα σταθερό πνευματικό σημείο αναφοράς που τους έλειπε!

Η ενανθρώπιση του Λόγου του Θεού ήταν η απάντηση του Θεού στην «προσδοκία των εθνών» για λύτρωση. Και η απάντηση αυτή δόθηκε στον άνθρωπο γενικώτερα και στους Έλληνες ειδικώτερα, «ότε ήλθεν το πλήρωμα του χρόνου» (Γαλ. 4, 4), οπότε η σωτηρία και η λύτρωση του ανθρώπου έγινε ιστορικό γεγονός δια του Ιησού Χριστού.

Άλλο σχετικό θέμα : '' Αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι καί Χριστιανοί απολογιτές κατά τού Δωδεκαθέου . Κ. Νικόλαος Τζιράκης , καθηγητής Πανεπιστημίου . ''

ΑΠΟΛΛΩΝ, Ο ΠΡΟΑΓΓΕΛΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ



Ο χρησμός του Απόλλωνος, τον οποίο η Αγία Αικατερίνη εξέφερε προς τους πενήντα σοφούς ρήτορες, είναι η μεγαλύτερη ομολογία προς το πρόσωπο του Ιησού Χριστού.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΣΤΙ Ο ΕΜΟΣ ΘΕΟΣ, διακηρύττει ο Απόλλων, φανερώνοντας ότι ο ίδιος και οι υπόλοιποι Ολύμπιοι είναι υπηρέτες του Χριστού!

Ο συγκεκριμένος λόγος του Απόλλωνος καταγράφεται και στο κάτωθι χειρόγραφο από την Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά· στο χειρόγραφο αυτό αναφέρεται ότι ο χρησμός του Απόλλωνος απηγγέλθη από το Μαντείο των Δελφών.


Μονή Σινά, κώδιξ 327, 15ος αι., φφ. 235β.

ΧΡΗΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ ΔΟΘΕΙΣ ΕΝ ΔΕΛΦΟΙΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΑΘΟΥΣ ΑΥΤΟΥ: ΕΙΣ ΜΕ ΒΙΑΖΕΤΑΙ ΟΥΡΑΝΙΟΣ ΦΩΣ. ΚΑΙ Ο ΠΑΘΩΝ ΘΕΟΣ ΕΣΤΙΝ. ΚΑΙ ΟΥ ΘΕΟΤΗΣ ΠΑΘΕΝ ΑΥΤΗ. ΑΜΦΩ ΓΑΡ ΒΡΟΤΟΣ ΟΜΩΣ ΚΑΙ ΑΜΒΡΟΤΟΣ. ΑΥΤΟΣ ΘΕΟΣ ΗΔΗ ΚΑΙ ΑΝΗΡ. ΠΑΝΤΑ ΦΕΡΩΝ ΠΑΡΑ ΠΑΤΡΟΣ, ΕΧΩΝ ΤΕ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΑΠΑΝΤΑ. ΠΑΤΡΟΣ ΜΕΝ ΕΧΩΝ ΖΩΟΝ,. ΑΛΚΗ ΜΗΤΡΟΣ ΔΕ, ΧΘΙΝΗΤΟΙ ΣΤΑΥΡΟΝ. ΤΑΦΟΝ, ΥΒΡΙΝ, ΑΝΙΑΤΟΥ, ΚΑΙ ΑΠΟ ΒΛΕΦΑΡΩΝ ΠΟΤΕ ΧΕΥΑ ΔΑΚΡΥΑ ΘΕΡΜΑ. ΠΕΝΤΕ ΔΕ ΧΙΛΙΑΔΑΣ ΕΚ ΠΕΝΤΕ ΠΥΡΡΩΝ ΚΟΡΕΣΑΙ. ΤΟ ΓΑΡ ΘΕΛΕΙΝ, ΑΒΡΟΤΟΣ ΕΛΚΕΙ. ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΜΟΣ ΘΕΟΣ ΕΣΤΙΝ1. ΕΝ ΞΥΛΩ ΤΑΝΥΣΘΕΙΣ. ΩΣ ΘΑΝΕΝ ΕΚ ΤΑΦΗΣ, ΕΙΣ ΠΟΛΟΝ ΕΛΚΩΝ.

Δηλαδή:

Χρησμός του Απόλλωνος που δόθηκε στους Δελφούς περί του Χριστού και του Πάθους Του: Ένας ουράνιος με πιέζει, το φως, και αυτός είναι ο παθών θεός, και δεν υπέφερε η θεότητά του, διότι είναι συγχρόνως και τα δύο, θνητός και μη θνητός, ο ίδιος Θεός και άνθρωπος, φέρει τα πάντα από τον Πατέρα και έχει τα πάντα από την μητέρα.

Την ζωή όμως από τον Πατέρα, έχοντας την σωματική δύναμη από μητέρα θνητή, (θα υποστεί) τον σταυρό, την ταφή, την ύβρη. Από τα βλέφαρά του κάποτε θα κυλήσουν δάκρυα θερμά.

Πέντε χιλιάδες άνδρες θα χορτάσει από πέντε άρτους, διότι ήθελε να εξουσιάσει ως Θεός. Ο Χριστός είναι ο δικός μου Θεός, ο οποίος σταυρώθηκε σε ξύλο, αυτός που εξέπνευσε και από τον τάφο έλκει πολλούς στον ουρανό.

Ο επόμενος χρησμός του Απόλλωνος απηγγέλθη στους επτά Έλληνες σοφούς που συγκεντρώθηκαν στον ναό του Αγνώστου Θεού των Αθηνών. Σε ερώτησή τους προς τον Απόλλωνα σε ποιον μετά απ’ αυτόν ανήκει ο ναός, ο Απόλλων προφητεύει την Έλευση του Υιού και Λόγου του Θεού, αλλά και το όνομα της μητρός Αυτού Μαρίας.

ΣΥΝΑΧΘΕΝΤΕΣ ΔΕ ΟΙ ΣΟΦΟΙ ΕΙΠΟΝ ΤΩ ΑΠΟΛΛΩΝΙ. ΠΡΟΦΗΤΕΥΣΟΝ ΗΜΑΣ ΛΕΞΑΣ, Ω ΑΠΟΛΛΩΝ, ΤΙΝΟΣ ΜΕΤΑ ΣΕ ΔΟΜΟΣ ΟΥΤΟΣ ΕΣΤΑΙ; ΑΠΟΛΛΩΝ ΑΠΟΚΡΙΝΑΜΕΝΟΣ ΤΟΥΤΟΙΣ ΕΦΗ.

«ΟΣΑ ΜΕΝ ΠΡΟΣ ΑΡΕΤΗΝ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΝ ΟΡΩΡΕ ΠΟΙΕΙΝ, ΠΟΙΕΙΤΕ. ΕΓΩ ΔΕ ΕΦΕΤΜΕΥΩ ΤΡΕΙΣ ΕΝΑ ΜΟΥΝΟΝ ΥΨΙΜΕΔΟΝΤΑ ΘΕΟΝ, ΟΥ ΛΟΓΟΣ ΑΦ, ΕΝ ΑΔΑΗ ΚΟΡΗ ΕΓΚΥΜΟΣ ΓΕΝΟΜΕΝΟΣ,

ΕΝ ΑΠΑΝΤΙ ΚΟΣΜΩ ΩΣΠΕΡ ΠΥΡΦΟΡΟΝ ΤΟΞΟΝ ΔΙΑΔΡΑΜΩΝ ΑΛΙΕΥΣΕΙ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΩΣΠΕΡ ΙΧΘΥΑΣ ΒΥΘΟΥ ΕΚ ΤΗΣ ΑΠΙΣΤΙΑΣ, ΟΥΣ ΚΑΙ ΖΩΓΡΗΣΑΣ ΠΑΤΡΙ ΠΡΟΣΑΞΕΙ ΔΩΡΟΝ. ΜΑΡΙΑ ΔΕ ΤΟΥΝΟΜΑ ΑΥΤΗΣ». ΚΑΙ ΤΑΥΤΑ ΠΡΟΦΗΤΕΥΣΑΣ ΑΠΟΛΛΩΝ ΕΙΠΕ.

Δηλαδή:

Συγκεντρωμένοι δε οι σοφοί είπαν προς τον Απόλλωνα: «προφήτευσε σ’ εμάς προφήτη Απόλλωνα, τίνος μετά από σένα θα είναι ο οίκος αυτός;» Αποκρινόμενος ο Απόλλων προς αυτούς είπε:

«Όσα σχετικά με την αρετή και την κοσμιότητα έχει παρακινηθεί να κάνει, πράττετε και σεις. Εγώ δε προφητεύω έναν μόνον τρισυπόστατο Θεό εκτεινόμενο εις τα ύψη, του οποίου ο ανείπωτος Λόγος αφού κυοφορηθεί σε κόρη ανυποψίαστη, όπως ακριβώς το πυρφόρο τόξο,

θα αιχμαλωτίσει όλον γενικώς τον κόσμο όπως ακριβώς τους ιχθείς από το βάθος της απιστίας. Δώρο θα τον προσφέρει εις τον Πατέρα. Μαρία δε το όνομα αυτής».






Κώδιξ Thomas Roe 5, φφ. 151β, 152α, Οξφόρδη, Bodleian Library.

Πάνω, ο χρησμός του Απόλλωνος περί της κυοφορίας του Λόγου του Θεού από την Παρθένο Μαρία, σε χειρόγραφο της Βιβλιοθήκης της Οξφόρδης. Κάτω, ο ίδιος χρησμός, σε χειρόγραφο της Βιβλιοθήκης του Βατικανού.


Κώδιξ Vat. Gr. 1198, φ. 65β, 17ος αι. Βατικανό, Biblioteca Apostolica Vaticana.

Ο Απόλλων προφητεύει έναν μόνον τρισυπόστατο Θεό και προαναγγέλλει την γέννηση του Υιού Του από Κόρη ανυποψίαστη, της οποίας το όνομα είναι Μαρία.

Στον χρησμό που ακολουθεί, ο Απόλλων διακηρύττει επιπλέον ότι ο ίδιος και οι υπόλοιποι Ολύμπιοι είναι ένα μικρό μέρος των αγγέλων του Θεού!

Ο μείζονος σημασίας αυτός χρησμός καταγράφηκε από τον Φιρμιανό Λακτάντιο στο έργο του Divinae Institutiones. Τα χειρόγραφα που ακολουθούν με την καταγραφή αυτή προέρχονται από τον κώδικα Plut. 21.3 του 15ου αιώνα, της Λαυρεντιανής Βιβλιοθήκης της Φλωρεντίας.





Κώδιξ Plut. 21.3, 15ος αι., φφ. 9β, 10α, Φλωρεντία, Biblioteca Laurenziana.

De testimonio appollinis c vii:
APOLLO enim quem preter ceteros diuinum maximeq; fatidicum existimant colophone respondens quod delphis credo emigrauerat amenitate asiae ductus querenti quis eet aut quit eet omnino deus. Respondit xx et uno versibus quorum hoc principiu est: ΑΥΤΟΦΥΗΣ, ΑΔΙΔΑΚΤΟΣ, ΑΜΗΤΩΡ, ΑΣΤΥΦΕΛΙΚΤΟΣ, ΟΥΝΟΜΑ ΜΗΔΕ ΛΟΓΩ ΧΩΡΟΥΜΕΝΟΣ, ΕΝ ΠΥΡΙ ΝΑΙΩΝ, ΤΟΥΤΟ ΘΕΟΣ. ΜΙΚΡΗ ΔΕ ΜΕΡΙΣ ΘΕΟΥ ΑΓΓΕΛΟΙ ΗΜΕΙΣ.

Δηλαδή:

Η μαρτυρία του Απόλλωνος, κεφ. 7:
Ο Απόλλων, ο οποίος πράγματι θεωρούν ότι είναι θεϊκότερος όλων των άλλων, και ιδιαίτερα προφητικός με τους χρησμούς του στην Κολοφώνα -υποθέτω ότι επειδή παρακινήθηκε από την ομορφιά της Ασίας μετακινήθηκε από τους Δελφούς-

σε κάποιον που ρώτησε ποιος ήταν ο ίδιος, ή ποιος τελικά ήταν ο Θεός, απάντησε με είκοσι έναν στίχους, εκ των οποίων αυτή είναι η αρχή:

«Αυτοδημιούργητος, αδίδακτος, χωρίς μητέρα, ακλόνητος, χωρίς να χωράει το όνομά του σε ανθρώπινο λόγο, πύρινος αιώνιος, αυτό είναι ο Θεός· μικρό δε μέρος του Θεού άγγελοι είμεθα εμείς». (Λακτάντιος, Divinae Institutiones, βιβλ. 1, κεφ. 7)

O χρησμός του Κλαρίου Απόλλωνος από την έκδοση
Σιβυλλιακοί Χρησμοί (Παρίσι, 1599).

Ο ανωτέρω χρησμός του Απόλλωνος, όπως καταγράφει ο Λακτάντιος, αποτελείται συνολικά από είκοσι έναν στίχους. Από αυτούς τους στίχους, ο Λακτάντιος περιλαμβάνει στο έργο του μόνον τους τρεις τελευταίους.

Η ολοκληρωμένη εκδοχή του μοναδικού αυτού χρησμού περιέχεται σε δύο μεγάλες συλλογές χρησμών. Η πρώτη είναι η Μαντική Ανθολογία που συνετάχθη τον 13ο μ.Χ. αιώνα από τον σπουδαίο Βυζαντινό λόγιο Μάξιμο Πλανούδη.

Η Ανθολογία αυτή εκδόθηκε το 1890 από τον E. Cougny στο Παρίσι και αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου έργου του Πλανούδη με τίτλο «Περί γραμματικής, περί συντάξεως», το οποίο είναι μία συλλογή 2400 επιγραμμάτων που περιέχονται σε 15000 στίχους, γνωστό με την ονομασία Anthologia Planoudea (Πλανούδια Ανθολογία).

Η δεύτερη συλλογή που περιέχει τον ολοκληρωμένο χρησμό του Απόλλωνος έχει τίτλο Ανέκδοτοι χρησμοί των ελληνικών θεών και εκδόθηκε το 1889 από τον Γερμανό καθηγητή του πανεπιστημίου της Λειψίας, Karl Buresh. Ας εξακριβώσουμε, λοιπόν, μέσα από αυτές τις δύο πηγές την ολοκληρωμένη έκδοση του χρησμού:

ΘΕΟΦΙΛΟΥ ΤΙΝΟΣ ΕΡΩΤΗΣΑΝΤΟΣ ΤΟΝ ΑΠΟΛΛΩΝΑ, ΣΥ ΕΙ ΘΕΟΣ, Η ΑΛΛΟΣ; ΕΧΡΗΣΕΝ ΟΥΤΩΣ. «ΕΣΘ’ ΥΠΕΡ ΟΥΡΑΝΙΟΥ ΚΥΤΕΟΣ ΚΑΘΥΠΕΡΘΕ ΛΕΛΟΓΧΩΣ ΦΛΟΓΜΟΣ ΑΠΕΙΡΕΣΙΟΣ ΚΙΝΟΥΜΕΝΟΣ, ΑΠΛΕΤΟΣ ΑΙΩΝ. ΕΣΤΙ Δ’ ΕΝΙ ΜΑΚΑΡΕΣΣΙΝ ΑΜΗΧΑΝΟΣ, ΕΙ ΜΗ ΕΑΥΤΟΝ ΒΟΥΛΑΣ ΒΟΥΛΕΥΣΗΣΙ ΠΑΤΗΡ ΜΕΓΑΣ, ΩΣ ΕΣΙΔΕΣΘΑΙ. ΕΝΘΑ ΚΕΝ ΟΥΤ’ ΑΙΘΗΡ ΦΕΡΕΙ ΑΣΤΕΡΑΣ ΑΓΛΑΟΦΕΓΓΕΙΣ, ΟΥΤΕ ΣΕΛΗΝΑΙΗ ΛΙΓΥΦΕΓΓΕΤΙΣ ΑΙΩΡΕΙΤΑΙ.

ΟΥ ΘΕΟΣ ΑΝΤΙΑΕΙ ΚΑΤ’ ΑΤΑΡΠΙΤΟΝ, ΟΥΔ’ ΕΓΩ ΑΥΤΟΣ ΑΚΤΙΣΙΝ ΣΥΝΕΩΝ ΕΠΙΚΙΔΝΑΜΑΙ, ΑΙΘΕΡΟΔΙΝΗΣ, ΑΛΛΑ ΠΕΛΕΙ ΠΥΡΣΟΙΟ ΘΕΟΥ ΠΕΡΙΜΗΚΕΤΟΣ ΑΥΛΩΝ, ΕΡΠΩΝ ΕΙΛΙΓΔΗΝ, ΡΟΙΖΟΥΜΕΝΟΣ. ΟΥ ΜΕΝ ΕΚΕΙΝΟΥ ΑΨΑΜΕΝΟΣ ΠΥΡΟΣ ΑΙΘΕΡΙΟΥ ΔΑΙΣΕΙΕ ΤΙΣ ΗΤΟΡ. ΟΥ ΓΑΡ ΕΧΕΙ ΔΑΙΕΙΝ,

ΑΖΗΧΕΙ Δ’ ΕΝ ΜΕΛΕΔΗΘΜΩ ΑΙΩΝ ΑΙΩΣΙΝ ΕΠΙΜΙΓΝΥΤΑΙ ΕΚ ΘΕΟΥ ΑΥΤΟΥ. ΑΥΤΟΦΥΗΣ, ΑΔΙΔΑΚΤΟΣ, ΑΜΗΤΩΡ, ΑΣΤΥΦΕΛΙΚΤΟΣ, ΟΥΝΟΜΑ ΜΗΔΕ ΛΟΓΩ ΧΩΡΟΥΜΕΝΟΣ, ΕΝ ΠΥΡΙ ΝΑΙΩΝ, ΤΟΥΤΟ ΘΕΟΣ. ΜΙΚΡΗ ΔΕ ΜΕΡΙΣ ΘΕΟΥ ΑΓΓΕΛΟΙ ΗΜΕΙΣ.

Όταν κάποιος Θεόφιλος ρώτησε τον Απόλλωνα, «Εσύ είσαι Θεός ή άλλος;» χρησμοδότησε ως εξής: «Ευρίσκεται άνω του ουρανίου θόλου φλόγα άπειρη, άπλετος αιώνας.

Είναι ανερμήνευτος μεταξύ των μακαρίων, εάν δεν αποφασίσει με δική του βούληση ο μέγας Πατέρας να γίνει αντιληπτός· εκεί μάλλον ούτε ο αιθέρας φέρει περίλαμπρα αστέρια, ούτε η σελήνη με την διαπεραστική της λάμψη αιωρείται.

Δεν φανερώνεται ο Θεός σε κάποια οδό, ούτε εγώ ο ίδιος εξαπλώνομαι με ακτίνες παρευρισκόμενος με αυτόν, ως στροβιλισμός αιθέρος, αλλά πλησιάζει ο ατελείωτος δρόμος του πυρφόρου Θεού, κινούμενος περιστροφικά με έντονο ήχο.

Ούτε, αν πλησιάσει κάποιος αυτόν που είναι αιθέριο πυρ, είναι δυνατόν να καεί η καρδία του· διότι (η θεία φλόγα) δεν καταστρέφει· με ακατάπαυστη μελωδία ο αιώνας αναμιγνύεται με τους αιώνες από

Αυτόν τον Θεό. Αυτοδημιούργητος, αδίδακτος, χωρίς μητέρα, ακλόνητος, όνομα που δεν εκφέρεται με ανθρώπινο λόγο, κατοικεί εις το πυρ· αυτό είναι ο Θεός· μικρό δε μέρος του Θεού, άγγελοι είμεθα εμείς».

α. Karl Buresh, Ανέκδοτοι χρησμοί των ελληνικών θεών, v, σελ. 55.
β. Μαντική Ανθολογία (Μάξιμου Πλανούδη), επίγρ. 140.

Σύμφωνα με τον μοναδικό αυτό χρησμό του Απόλλωνος, ο Θεός είναι ανερμήνευτος για τους ανθρώπους εάν ο ίδιος δεν αποφασίσει να γίνει αντιληπτός. Είναι αυτοδημιούργητος, είναι άρρητος, κατοικεί εις το πυρ, ενώ οι Ολύμπιοι είναι ένα μικρό μέρος Αυτού. Eίναι άγγελοί Του!

Η αυθεντικότητα αλλά και η αρχαιότητα αυτού του χρησμού, εκτός από την μαρτυρία του ίδιου του Λακτάντιου, εξακριβώνεται και από την σπανιότητα, την αρχαιότητα και την δυναμική των λέξεων που χρησιμοποιούνται.

Συγκεκριμένα οι λέξεις, ΜΕΛΕΔΗΘΜΩ, ΛΙΓΥΦΕΓΓΕΤΙΣ, ΔΑΙΣΕΙΕ, ΕΙΛΙΓΔΗΝ, ΡΟΙΖΟΥΜΕΝΟΣ, ΚΥΤΕΟΣ, ΣΥΝΕΩΝ, ΕΠΙΚΙΔΝΑΜΑΙ και ΑΙΘΕΡΟΔΙΝΗΣ, δεν συναντώνται σε κανένα άλλο σύγγραμμα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, αλλά ούτε και στην μετά Χριστόν γραμματεία!

Επιπλέον η λέξη ΑΓΛΑΟΦΕΓΓΕΙΣ χρησιμοποιείται μόνο από τις Σίβυλλες, η λέξη ΕΣΙΔΕΣΘΑΙ απαντάται μόνον στον Απολλώνιο τον Ρόδιο και τον Ευριπίδη, και η λέξη ΑΤΑΡΠΙΤΟΝ χρησιμοποιείται μόνο από τον Όμηρο και τον Παρμενίδη2.

Διά της γλωσσολογικής αυτής διείσδυσης στον χρησμό αποκλείεται κάθε ενδεχόμενο πλαστογράφησής του κατά την μετά Χριστόν εποχή.

Η πολύπτυχη, βαθυνόητη και εμβριθής γλώσσα του Απόλλωνος είναι διαποτισμένη με τόση πνευματικότητα, ώστε λάμπει απλά και μόνον διά της παρουσίας της.

Ο μοναδικός αυτός χρησμός απηγγέλθη για πρώτη φορά από το μαντείο του Απόλλωνος στην Κλάρο της Κολοφώνος, στα παράλια της Ιωνίας.

Ο ναός του Απόλλωνος στην Κλάρο. Κάτω, υπόγειος θάλαμος του μαντείου.

Στο μαντείο της Κλάρου είχαν την έδρα τους δύο Σίβυλλες που έζησαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και ήταν απόγονοι δύο διάσημων Ελλήνων προφητών.

Η πρώτη ήταν η Σίβυλλα η Κολοφωνία, η οποία ονομαζόταν Λάμπουσα και ήταν απόγονος του μάντη Κάλχα.

Η δεύτερη Σίβυλλα, που ήταν και η αρχαιότερη, ήταν η Μαντώ η οποία απεκαλείτο και Σίβυλλα Θεσσαλή. Η Μαντώ έζησε πριν από τον Τρωικό πόλεμο, ήταν κόρη του τυφλού μάντη Τειρεσία και σύμφωνα με μία παράδοση ήταν αυτή που ίδρυσε το μαντείο του Απόλλωνος στην Κλάρο3.

Ο τυφλός πατέρας της ήταν αυτός που προανήγγειλε στους Αχαιούς την νικηφόρα εκστρατεία κατά της Τροίας. Πολύ κοντά στην Κλάρο βρίσκεται η Μίλητος, η σπουδαιότερη πόλη της Ιωνίας αλλά και όλης της Ελλάδας πριν από την ακμή των Αθηνών.

Στην πόλη αυτή, που ήταν πανάρχαια αποικία των Κρητών, ιδρύθηκε το πρώτο Πανεπιστήμιο του κόσμου, η περίφημη πολυτεχνική και φιλοσοφική σχολή της Μιλήτου, με πρωτεργάτες τον Θαλή τον Μιλήσιο, τον πατέρα της Γεωμετρίας και της μαθηματικής αποδείξεως, και τους μαθητές του Αναξίμανδρο και Αναξιμένη.

Σε μικρή απόσταση νοτίως της Μιλήτου, στην πόλη Δίδυμα, υπήρχε ο ναός του Διδυμαίου Απόλλωνος, ο οποίος μαζί με τον ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσσο ήταν οι δύο μεγαλύτεροι ναοί του αρχαίου ελληνικού κόσμου.

Από το μαντείο του Διδυμαίου Απόλλωνος προέρχονται τρεις ιδιαίτερα σημαντικοί χρησμοί, εκ των οποίων οι δύο καταγράφηκαν από τον Φιρμιανό Λακτάντιο στις αρχές του 4ου μ.Χ. αιώνα.

Οι τρεις αυτοί χρησμοί περιέχονται επίσης στη Μαντική Ανθολογία του Μάξιμου Πλανούδη, στην οποία έχουμε ήδη προαναφερθεί. Στον πρώτο από αυτούς τους χρησμούς, ο Απόλλων διακηρύττει την αθανασία της ψυχής του ανθρώπου ως αποτέλεσμα της Πρόνοιας του Θεού!

ΨΥΧΗ ΜΕΝ ΜΕΧΡΙΣ ΟΥ ΔΕΣΜΟΙΣ ΠΡΟΣ ΣΩΜΑ ΚΡΑΤΕΙΤΑΙ, ΦΘΑΡΤΑ ΝΟΟΥΣΑ ΠΑΘΗ, ΘΝΗΤΑΙΣ ΑΛΓΗΔΟΣΙΝ ΕΙΚΕΙ. ΗΝΙΚΑ Δ’ ΑΥΤΕ ΛΥΣΙΝ ΒΡΟΤΕΗΝ ΜΕΤΑ ΣΩΜΑ ΜΑΡΑΝΘΕΝΩΚΙΣΤΗΝ ΕΥΡΗΤΑΙ, ΕΣ ΑΙΘΕΡΑ ΠΑΣΑ ΦΟΡΕΙΤΑΙ, ΑΙΕΝ ΑΓΗΡΑΟΣ ΟΥΣΑ, ΜΕΝΕΙ Δ’ ΕΣ ΠΑΜΠΑΝ ΑΤΕΙΡΗΣ. ΠΡΩΤΟΓΟΝΟΣ ΓΑΡ ΤΟΥΤΟ ΘΕΟΥ ΔΙΕΤΑΞΕ ΠΡΟΝΟΙΑ.

Η ψυχή μέχρι τότε που συγκρατείται από τα δεσμά του σώματος, αντιλαμβανόμενη τα φθαρτά πάθη, υποχωρεί στους θνητούς πόνους.

Όταν όμως αυτή, μετά την διάλυση του σώματος, βρει την απελευθέρωση, μεταφέρεται ολόκληρη στον αιθέρα και υπάρχει εκεί παντοτινή χωρίς να γηράσκει· μένει δε γενικά ακαταπόνητη. Η πρωτόγονη Πρόνοια του Θεού το διέταξε τούτο.

(Μαντική Ανθολογία Μάξιμου Πλανούδη, τομ. 3, επίγρ. 126)

Ο ναός του Απόλλωνος στα Δίδυμα της Μιλήτου, ο μεγαλύτερος ναός του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Πάνω αριστερά, μερική αποκατάσταση σε σχέδιο του Knackfuss.

Η μνημειακή πύλη που εικονίζεται στο βάθος είχε ύψος 14 μέτρα και, όπως γράφει με έμφαση ο Gruben, «είναι τόσο τεράστια, ώστε κάτω από το υπέρθυρο θα χωρούσε ένα κίονας του Παρθενώνα μαζί με τον θριγκό του».

Οι δύο παραστάδες αυτής της πύλης, δηλαδή οι δύο πλαϊνές κολόνες της, ήταν δύο ογκόλιθοι που ζύγιζαν 70 τόνους έκαστος!

Οι δύο αυτοί ογκόλιθοι, συνεχίζει ο Gruben, «έχουν μήκος 14 μ., βάρος 70 τόνων, και πρόκειται για τους μεγαλύτερους ογκόλιθους που φορτώθηκαν σε πλοίο, μεταφέρθηκαν και μετακινήθηκαν ποτέ στην αρχαιότητα!»

(Gruben, Ιερά και ναοί των αρχαίων Ελλήνων, σελ. 414). Πίσω ακριβώς από την μνημειακή πύλη υπήρχε η αίθουσα του μαντείου του Απόλλωνος, στην οποία είχαν πρόσβαση μόνον οι ιερείς.

Οι πιστοί είχαν πρόσβαση μόνο στον πρόναο· εκεί ελάμβαναν τους χρησμούς του Απόλλωνος από τον μάντη-ιερέα, ο οποίος τους απήγγελλε στεκούμενος στην είσοδο της «ιερής πύλης».

Πάνω δεξιά, εικονίζεται η εγκάρσια τομή του ναού και, κάτω, η κατά μήκος τομή σε σχέδια των A. Thomas και J. Penel (από το έργο Milet et Le Golfe Latmique, Παρίσι, 1877). Το μήκος του ναού μαζί με την βάση του ήταν 118,34 μ., το πλάτος 60,13 μ., το ύψος των κιόνων 19,70 μ. και το συνολικό ύψος έφθανε τα 34 μ.!

Το μαντείο του Απόλλωνος στα Δίδυμα της Μιλήτου.
Οι επόμενοι δύο χρησμοί από το μαντείο του Απόλλωνος στα Δίδυμα της Μιλήτου, καταγράφηκαν από τον Λακτάντιο στα έργα του De Ira Dei και Divinae Institutiones αντίστοιχα. Στον πρώτο από αυτούς τους χρησμούς εξυμνείται ο ένας Βασιλέας Θεός και Γεννήτορας των πάντων.

ΕΙΔΕ ΘΕΟΝ ΒΑΣΙΛΗΑ ΚΑΙ ΓΕΝΝΗΤΗΡΑ ΠΡΟΠΑΝΤΩΝ,ΟΝ ΤΡΕΜΕΤΑΙ ΚΑΙ ΓΑΙΑ, ΚΑΙ ΟΥΡΑΝΟΣ, ΗΔΕ ΘΑΛΑΣΣΑ, ΤΑΡΤΑΡΕΟΙ ΤΕ ΜΥΧΟΙ, ΚΑΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΕΚΦΡΙΤΤΟΥΣΙΝ.

Γνώρισε τον Βασιλέα Θεό και Γεννήτορα των πάντων,τον οποίον τρέμει η γη, και ο ουρανός, ακόμη και η θάλασσα, και φρίττουν τα βάθη των ταρτάρων και οι δαίμονες.

α. Λακτάντιος, De Ira Dei, κεφ. 23
β. Μαντική Ανθολογία Μάξιμου Πλανούδη, τομ. 3, επίγρ. 128.

Στον τρίτο χρησμό από το μαντείο των Διδύμων, ο Απόλλων προαναγγέλλει την σταύρωση του Θεανθρώπου από Χαλδαίους κριτές. Το χειρόγραφο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από το έργο του Λακτάντιου Divinae Institutiones και προέρχεται από την Λαυρεντιανή Βιβλιοθήκη της Φλωρεντίας.

Κώδιξ Plut. 21.3, 15ος αι., φ. 121β, Φλωρεντία, Biblioteca Laurenziana.

ΘΝΗΤΟΣ ΕΗΝ ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ, ΣΟΦΟΣ ΤΕΡΑΤΩΔΕΣΙΝ ΕΡΓΟΙΣ, ΑΛΛ’ ΥΠΟ ΧΑΛΔΑΙΩΝ ΚΡΙΤΩΝ ΟΠΛΟΙΣ ΣΥΝΑΛΩΘΕΙΣ, ΓΟΜΦΟΙΣ ΚΑΙ ΣΚΟΛΟΠΕΣΣΙ ΠΙΚΡΗΝ ΑΝΕΠΛΗΣΕ ΤΕΛΕΥΤΗΝ.

Ήταν θνητός κατά την σάρκα, σοφός σε ασύλληπτα έργα, αλλά αφού συνελήφθη πό Χαλδαίους κριτές με όπλα, με καρφιά και πασσάλους ολοκλήρωσε το πικρό τέλος.

α.Λακτάντιος, Divinae Institutiones, βιβλ. 1, κεφ. 7
β. «Μαντική Ανθολογία» Μάξιμου Πλανούδη, τομ. 3, επίγρ. 125

Ο ανωτέρω χρησμός διεσώθη και από τον νεοπλατωνικό φιλόσοφο Πορφύριο (232-304 μ.Χ.), ο οποίος τον περιέλαβε στον επίλογο του έργου του Περί της εκ λογίων φιλοσοφίας. Ο Πορφύριος δεν αναφέρει ποιος εξέφερε τον χρησμό, καταγράφει όμως ότι οι Ολύμπιοι θεοί αποδέχονται τον Ιησού Χριστό και τον μνημονεύουν με λόγια ωραιότατα!

ΤΟΝ ΓΑΡ ΧΡΙΣΤΟΝ ΟΙ ΘΕΟΙ ΕΥΣΕΒΕΣΤΑΤΟΝ ΑΠΕΦΗΝΑΝΤΟ ΚΑΙ ΑΘΑΝΑΤΟΝ ΓΕΓΟΝΟΤΑ, ΕΥΦΗΜΩΣ ΤΕ ΑΥΤΟΥ ΜΝΗΜΟΝΕΥΟΥΣΙ.

Διότι οι θεοί φανέρωσαν ότι ο Χριστός έχει υπάρξει ευσεβέστατος και αθάνατος, και με ωραιότατα λόγια αυτόν μνημονεύουν.

(Πορφύριος, Περί της εκ λογίων φιλοσοφίας, επίλογος)

Στο ίδιο έργο, ο Πορφύριος διασώζει έναν ακόμη χρησμό, διά του οποίου ο Απόλλων εξυμνεί τον «Άρρητο Πατέρα» της δημιουργίας:

ΑΘΑΝΑΤΩΝ ΑΡΡΗΤΕ ΠΑΤΗΡ, ΑΙΩΝΙΕ, ΜΥΣΤΑ, ΚΟΣΜΩΝ ΑΜΦΙΔΡΟΜΩΝ ΕΠΟΧΟΥΜΕΝΕ ΔΕΣΠΟΤΑ ΝΩΤΟΙΣ ΑΙΘΕΡΙΟΙΣ, ΑΛΚΗΣ ΙΝΑ ΣΟΙ ΜΕΝΟΣ ΕΣΤΗΡΙΚΤΑΙ ΠΑΝΤ’ ΕΠΙΔΕΡΚΟΜΕΝΩ ΚΑΙ ΑΚΟΥΟΝΤ’ ΟΥΑΣΙ ΚΑΛΟΙΣ, ΚΛΥΘΙ ΤΕΩΝ ΠΑΙΔΩΝ, ΟΥΣ ΗΡΟΣΑΣ ΑΥΤΟΣ ΕΝ ΩΡΑΙΣ. ΣΗ ΓΑΡ ΥΠΕΡ ΚΟΣΜΟΝ ΤΕ ΚΑΙ ΟΥΡΑΝΟΝ ΑΣΤΕΡΟΕΝΤΑΧΡΥΣΗ ΥΠΕΡΚΕΙΤΑΙ ΠΟΛΛΗ ΑΙΩΝΙΟΣ ΑΛΚΗ, ΗΣ ΥΠΕΡΗΩΡΗΣΑΙ ΟΡΙΝΩΝ ΦΩΤΙ ΣΕΑΥΤΟΝ…

Άρρητε πατέρα των αθανάτων, αιώνιε μύστη, Δέσποτα που περιφέρεσαι στους κόσμους που περιτρέχουν επάνω στην ράχη των αιθέρων, όπου η δύναμη έχει στηριχτεί σ’ εσένα, ο οποίος βλέπεις τα πάντα και ακούς με αυτιά τέλεια, άκουσε και τα τέκνα σου τα οποία σε κατάλληλο χρόνο καλλιέργησες.

Διότι, η δική σου χρυσή και αιώνια δύναμη υπέρκειται πάνω από τον κόσμο και τον αστερόεντα ουρανό, πάνω από τα οποία αιωρείσαι εξάπτοντας τον Εαυτόν σου με φως…

(Πορφύριος, Περί της εκ λογίων φιλοσοφίας, σελ. 141)

Εκ των ανωτέρω χρησμών καθίσταται φανερό ότι ο Απόλλων, εκτός από εμπνευστής και καθοδηγητής της Σίβυλλας της Ερυθραίας, υπήρξε ένας ουράνιος αγγελιαφόρος του «Άρρητου Πατέρα» ή του «Γεννήτορα των πάντων»

και συγχρόνως ένας προφήτης της Ελεύσεως και της Σταυρώσεως του Ιησού Χριστού από «Χαλδαίους κριτές». Αυτός και οι υπόλοιποι Ολύμπιοι, όπως ο ίδιος ο Απόλλων ομολογεί, είναι ένα μικρό μέρος των αγγέλων του Θεού.

Στην ίδια όμως ομολογία, εκτός από τον Απόλλωνα, προέβη και ο μέγιστος των Ολυμπίων, Ζευς, μέσω ενός χρησμού που απηγγέλθη από το Σεράπειο μαντείο της Μέμφιδος…

Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ …

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:

1. Οι λέξεις Χριστός και Θεός συναντώνται στη βυζαντινή παλαιογραφία με τις συμπτύξεις ΧΣ και ΘΣ. Το ίδιο συμβαίνει και με πολλές άλλες λέξεις ή καταλήξεις, οι οποίες αντικαταστήθηκαν από συντμήσεις, σύμβολα ή συντομογραφίες.

Η πρακτική αυτή καθιερώθηκε από τους αντιγραφείς των χειρογράφων για την εξοικονόμηση χρόνου και χώρου. Αναλυτικός πίνακας αυτών των συντομογραφιών, η γνώση των οποίων είναι απαραίτητη για την ανάγνωση ενός χειρογράφου, παρατίθεται στη σελίδα 333.

2. Τα στοιχεία περί της σπανιότητας των ανωτέρω λέξεων προέρχονται από την ψηφιακή βιβλιοθήκη Thesaurus Linguae Graecae (Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας) του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια.

Η ψηφιακή αυτή βιβλιοθήκη έχει επιφέρει μία επανάσταση στον χώρο ελληνικής φιλολογίας, καθώς έχει καταγεγραμμένα όλα τα έργα των Ελλήνων συγγραφέων που έχουν διασωθεί από την εποχή του Ομήρου (8ος π.Χ. αιώνας) μέχρι και την πτώση της Κωνσταντινούπολης (1453 μ.Χ.).

Μέχρι σήμερα, έχουν καταχωρηθεί 3900 συγγραφείς, 12000 έργα και 91 εκατομμύρια λέξεις! Η δημιουργία της βιβλιοθήκης ξεκίνησε το 1972 με πρωτοβουλία της Marianne Mac Donald και σήμερα επικεφαλής του προγράμματος είναι η Ελληνίδα γλωσσολόγος Μαρία Παντελιά. Εύγε.

http://www.pronews.gr

Η φωνή του Θεού μέσα στη συνείδηση του Σωκράτη


Ο Σωκράτης πίστευε χωρίς να έχει δει Τον Θεό. Ο Θεός δεν είναι ένας «παππούλης που κοιτάει από ψηλά».   Ο Θεός είναι μέσα μας.  Εμείς, που γνωρίσαμε τον Ιησού Χριστό, θα ζήσουμε την Ανάσταση της ευθύνης και της συνείδησης  ώστε να ακούμε την φωνή Του;

Ο  Σωκράτης  δεν  δίδασκε  όπως  ένας  δάσκαλος  αλλά  συζητούσε  ως  φιλόσοφος.  Φιλόσοφος;  Η  ιδιότητα  αυτή  είναι  σπάνια  ακόμη  και   σήμερα  που  η  ανθρώπινη  επιφάνεια  δείχνει  να  μην  έχει  χειραφετηθεί  ακόμη  από  τις  τέσσερις  παρωπίδες  της  αντίληψης: την  κατάκριση, τον εγωισμό, τη φιλαρχία  και  τη ματαιοδοξία.  Ταυτόχρονα,  θεωρούσε  καθήκον  του  να  βοηθάει  το  συνομιλητή  και  συνάνθρωπο  να  «γεννήσει»  την  ορθή  γνώμη.   Κι  αυτό  είναι  επίσης  ακατανόητο  σήμερα,  αφού  όλοι  έχουν  την  έγνοια  τους  προσκολλημένη  στα  δικά  τους  προβλήματα.  Ποιόν  ενδιαφέρει  σήμερα  η  αλήθεια  και  ποιος  χάνει  χρόνο  ανιδιοτελώς  για  να  βοηθήσει  τον  άλλον;   Ο αλτρουισμός ήταν ένα από τα στοιχεία που διέκριναν   τον Ιησού Χριστό.  Επίσης, σε αυτό το ύψιστο φρόνημα, τον αλτρουισμό, ασκήθηκαν  οι  Απόστολοί  του  και  οι  Άγιοι.   Δυστυχώς όμως, όλοι  θανατώθηκαν  άδικα,  αλλά  και  τελικά  θεωρούνται  αινιγματικά  πρόσωπα. 

Ο  Σωκράτης  είχε  τον ίδιο έξοχο ψυχικό κόσμο.  Ενδιαφέρονταν να  βοηθήσει  την  κοινωνία  με  μια  ταπεινή  προσωπική  προσφορά.  Μεριμνούσε  για  τους  άλλους,  στο να βελτιώσουν την κρίση και να καλλιεργήσουν την λογική τους.   Έλεγε  ότι  η  αληθινή  γνώση  έρχεται  από  μέσα  μας.   Έτσι,  όταν  ο άνθρωπος  «μαθαίνει»,  τότε βάζει  το  μυαλό  του  να  δουλέψει και ενεργοποιεί τη  δυναμική  δυνατότητα  που  έχει  η  ανθρώπινη  εσωστρέφεια.   Με  τη  «σωκρατική  ειρωνεία»  δήλωνε  την  άγνοιά  του,  και  με  ερωτήσεις  εκμαίευε  την  κρίση  του  συνομιλητή  του.  Ύστερα,  ανάλογα  με  την  ψυχική  ποιότητα  του  συνομιλητή,  άλλους  τους  βοηθούσε  πνευματικά  και  άλλους  τους  εξέθετε  σε  δημόσια  γελοιοποίηση. 

Γιατί  τα  έκανε  όλα  αυτά;  Δεν  διακατέχονταν  από  τον  παρορμητισμό  της  αδιακρισίας.  Ούτε  από  εγωκεντρική  αργολογία.  Ούτε  είχε, αυτό  που  λέμε  σήμερα,  «συμφέρον».  Ο  Σωκράτης  δεν  ρωτούσε  από  περιέργεια,  ούτε  για  να  βασανίζει  τους  ανθρώπους.  Ομολογούσε όμως ότι,  άκουγε  μέσα  του  μια  φωνή  κάποιου  θεού.  Άκουγε κάποιο  «δαιμόνιο»  να  του  υπαγορεύει  τι  θα  κάνει  και  ύστερα  τι  θα  πει. 

Διαφωνούσε,  για  παράδειγμα,  με  τη  θανατική  ποινή,  αρνιόταν  να  καταδώσει  τους  πολιτικούς  του  αντιπάλους.   Όποιος  ξέρει  το  σωστό  και  το  δίκαιο,  αυτός  δεν  θα  πράξει  το  κακό  και  το  άδικο, έλεγε.  Με  τη  γνώση  και  την  κρίση  μπορούμε  να  φτιάχνουμε  σωστούς  ανθρώπους.   Έτσι  αλλάζει  η  κοινωνία  και  μαζί  και  ο  κόσμος.  Όταν  κάνουμε  το κακό,  αυτό  συμβαίνει  επειδή  η  άγνοια  έγινε  επανάληψη.  Επειδή  δεν  γνωρίζουμε  ποιο  είναι  το  καλό.  Η  διάκριση  του καλού από το κακό  δεν  είναι  επίκτητη   αλλά  έμφυτη  και  την  έχει  ο  άνθρωπος  εκ  γενετής  μέσα  στη  λογική του.   Από  την  άλλη,  δεν  μπορεί  κάποιος  να  ζήσει  ευτυχισμένος  όταν πράττει  ενάντια  στις  πεποιθήσεις  του.  Κι  όποιος  καταλάβει αυτόν τον δρόμο που πρέπει  να  ακολουθήσει  διότι  εκεί  νιώθει  λιγότερο  δυστυχισμένος,  δεν  αργεί  να  τον  επιλέξει  ακόμη  κι  αν  δεν  μπορεί  να  διαλέξει  τίποτε  χωρίς  να  προσπαθήσει.   Οι  λάθος  συμπεριφορές  γίνονται  από  άγνοια.  Αυτό  το  απλό  είναι  ακατανόητο  να  εφαρμοστεί.   Συζητάς  όπως  ένας  ψυχολόγος  και  βρίσκεις  άμεσους  τρόπους  να  συγκεντρώσεις   τη  «ρέουσα»  σκέψη  του  συνομιλητή  στο  σημείο  όπου  υπάρχει  η  αλυσίδα  και  ο  κόμπος  του προβλήματός του.  Η  σοφία  του  Σωκράτη  μπορούσε  να  διακρίνει  με  τη  σκέψη  και  το  συναίσθημα  της  κοινωνικής  ευθύνης.   Βέβαια,  η  πίστη  του  στην  ανθρώπινη  λογική  μας  επιτρέπει  να  τον  κατατάξουμε  στους  ορθολογιστές, αλλά ούτε ένιωθε την επικίνδυνη βεβαιότητα που διακατέχει τους αλαζόνες, ούτε  την αδιαφορία στην ποιότητα  που διακατέχει τους ματαιόδοξους.  Αυτός είχε, θα λέγαμε, έναν ορθολογισμό καθαρό και απαλλαγμένο από καιροσκοπισμούς. Αυτό το σπάνιο είδος του ορθολογισμού, είναι σημαντικό.  Είναι το ακρογωνιαίο  θεμέλιο για  τον  συνεχή  αγώνα  του  ανθρώπου  για  την ορθή γνώση.  Το  θεμέλιο δεν μπορεί  να είναι  άλλο  από την  ανθρώπινη  λογική,  την  ανθρώπινη  διάνοια.  Ο  Ιησούς  αργότερα  θα υποδείξει στην λογική αυτή, την αγάπη προς τον  συνάνθρωπο  -με  ό,τι  αδυναμίες  έχουν  οι  δυνατότητες  του συνανθρώπου. Επίσης, θα υποδείξει και  την αυτοσυγκέντρωση  της  διάνοιάς  μας  στη  φωνή  Του  Θεού  που ακούμε μέσα μας. 


Η  Σωκρατική  Εποχή  αποτέλεσε  τη  φωτοδόχο  για  τις  επόμενες.  Πρότεινε  στην  ανθρωπότητα  την  αφύπνιση  των  συνειδήσεων  και  τη  διάκριση  της  δικαιοσύνης.  Βέβαια,  όπως  και  σήμερα,  όλα  τα  κοσμικά  άτομα  επαναλαμβάνουν  συχνά  τα  ίδια  εύηχα  λόγια,  τα  οποία  ομολογουμένως  στην  πράξη  ελάχιστοι  τα  εννοούν.  Όμως  ο  Σωκράτης  θανατώθηκε  τελικά,  επιμένοντας  με  πάθος  στις  απόψεις  αυτές  της  δικαιοσύνης.  Κατηγορήθηκε  άδικα  ότι  «διαφθείρει  τους  νέους»  και  ότι  «ασεβεί  προς  τους  θεούς».   Στην  απολογία  του  διαβεβαίωσε  ότι  είχε  ενεργήσει  με  μοναδικό  γνώμονα  το  καλό  της  πατρίδας.  Δυστυχώς  ή  ευτυχώς,  μόνον  η  εξουσία  δεν  τον  πίστεψε!  Έτσι,  καταδικάστηκε  και  μάλιστα  σε  θάνατο.  Θα  μπορούσε  να  ζητήσει  χάρη,  να  φύγει  από  την  Αθήνα.   Γιατί  δεν  το  έκανε;   Διότι  αν  το  έκανε,  δεν  θα  ήταν  ο  Σωκράτης.  Το ίδιο κι ο Ιησούς Χριστός.  Κι ο Χριστός μπορούσε είτε να υπερασπιστεί τον εαυτό του, όταν τον έκριναν άδικα, είτε να ζητήσει χάρη, αλλά δεν το έκανε.  Και οι δύο – ενώ τολμούσαν να αμφισβητήσουν δημόσια τις αρχές, τους θεσμούς, τις εξουσίες και τα πρόσωπα που δρούσαν παραβατικά -, εντούτοις τον εαυτό τους δεν τον υπεράσπισαν.   Αυτό είναι το αλτρουιστικό γνώρισμα των αυθεντικών φιλοσόφων.  Ότι θεωρούν τη συνείδησή τους και την αλήθεια, σημαντικότερες από τη ζωή  τους.
Μαρία  Παπαδοπούλου

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΦΙΛΟΞΕΝΗΘΗΚΕ ΣΕ ΟΛΟΣΕΛΙΔΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΗΧΩ 
ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ 4 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2010

Η Κλασσική Περίοδος(450-315 π.Χ) α) Σωκράτης Αθήνα (470-399 π.Χ).Μιχάλης Μπατής





α) Σωκράτης Αθήνα (470-399 π.Χ).

 Ο Σωκράτης απετέλεσε την βάση της φιλοσοφίας, παρά το γεγονός πως δεν την είχε σπουδάσει σε κάποια, τότε, σχολή των Αθηνών. Εισήγαγε έννοιες που υποστήριζαν τον άνθρωπο ως οντότητα, όπως το περίφημο «γνώθι σαυτόν», δηλαδή να γνωρίζεις τον εαυτό σου παρουσιάζοντας την έννοια της αυτογνωσίας. Μίλησε για την Ηθική, την Αρετή, την Ευδαιμονία, τον τρόπο εύρεσης της Αλήθειας. Ο τρόπος αυτός ορίζεται από την εξαίσια μαιευτική του μέθοδο και την Σωκρατική ειρωνεία, σύμβολα της διαλεκτικής και της μετέπειτα επιστημονικής έρευνας. Εντούτοις ο Διδάσκαλος, παρά το περίλαμπρο έργο του, βίωσε την Κρατική περιφρόνηση. Έπεσε θύμα της θρησκευτικής, θεοκρατικής Κρατικής εξουσίας: …Σε ηλικία περίπου 70 ετών, αναγκάστηκε να παρουσιαστεί στο δικαστήριο για να υπερασπιστεί τις ιδέες του αλλά και την ίδια του την ζωή…Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, ήταν ένοχος γιατί δεν πίστευε στους θεούς στους οποίους πίστευε η πόλη του, αλλά σε καινά δαιμόνια, σε νέες θεότητες, και διέφθειρε τους νέους. Η ποινή που πρότειναν οι κατήγοροι του (οι δικαστές Άνυτος, Μέλητος και Λύκων) ήταν θάνατος… Ο Σωκράτης, παρά την δυνατότητα διαφυγής που του δόθηκε από τους μαθητές του, πέθανε το 399 π.Χ, εφαρμόζοντας για ακόμη μια φορά την Ηθική φιλοσοφία του στην ζωή του. Ακόμα και στον θάνατο.

Ο Σωκράτης, εκτός των άλλων, διδάσκει και απαντά στο Περί Ψυχής ερώτημα όπως μας διασώζεται κυρίως από τον μαθητή του Ξενοφώντα. Ο Διδάσκαλος τονίζει πως η Ψυχή του κάθε ανθρώπου, απεικονίζεται στα μάτια του. Στα Απομνημονεύματα ο Σωκράτης ζητά από ένα ζωγράφο να του ζωγραφίσει τον χαρακτήρα της ψυχής (το ήθος της ψυχής) τόσο καλά όσο θα ζωγράφιζε και την εικόνα ενός σώματος. Αυτός ο χαρακτήρας της ψυχής (ήθος ψυχής) φαίνεται στα μάτια… Εκτός αυτών, ο Ξενοφών διατυπώνει στο ίδιο βιβλίο του πως, …για τον Σωκράτη η ψυχή είναι αυλή, αόρατη, κυριαρχεί, ελέγχει και δίδει ζωή στο σώμα.  Η σχέση «σώμα-ψυχή» δεν είναι αντιθετική αλλά συμπληρωματική. Το ένα μέρος συμπληρώνει το άλλο για να επικρατεί η σωφροσύνη του ανθρώπου, όπως έλεγε. Εδώ ο φιλόσοφος εισαγάγει την έννοια της αυτογνωσίας και του αυτοέλεγχου σε συνδυασμό με την Ψυχή. «Γνώθι σαυτόν» ήταν μια από τις βασικές του ρήσεις. Η γνώση του εαυτού μας θα οδηγήσει και στην δυνατότητα έλεγχου του εαυτού μας. Η διαδικασία αυτή είναι απαραίτητη καθώς …χωρίς αυτήν την σύλληψη δεν είναι δυνατόν κατά τον Σωκράτη να επιτύχει κανείς στην ζωή, να ευδαιμονήσει φθάνοντας «εις ψυχής θεραπεία»… Η αυτογνωσία και ο αυτοέλεγχος, λοιπόν, εξασφαλίζει την θεραπεία της ψυχής. Ο ίδιος, όπως διασώζεται, έτρωγε τόσο ώστε να αισθάνεται ευχάριστα, έπινε μόνον όταν διψούσε,… συγκρατούσε τις σεξουαλικές ορμές κλπ…. Βασική του έννοια, όπως δηλαδή φαίνεται, ήταν να διατηρεί ο άνθρωπος την Ισορροπία μεταξύ «σώματος-ψυχής». Εκτός αυτών ο Ξενοφών από τα Απομνημονεύματα, μας διασώζει τον λόγο του Σωκράτη σχετικά με την περιγραφή προέλευσης και σκοπού της Ψυχής.





 Ό θεός έδωσε στον άνθρωπο την ψυχή, για να αναγνωρίζει την ύπαρξη των θεών, για να προστατέψει το εαυτό του από την βουλιμιά, την διψά, την ζεστή, το κρύο, την ασθένεια και την αδυναμία, για να ασκήσει τον εαυτό του στην γνώση, και να θυμάται τι είδε, άκουσε, και έμαθε… Ο φιλόσοφος αποδίδει τις ιδιότητες της μνήμης, της αίσθησης και της νόησης ως ιδιότητες που ο άνθρωπος κατέχει μέσω της Ψυχής του. Ο άνθρωπος στην καθημερινή του ζωή, συναντά εμπόδια που του στερούν την μετάδοση της γνώσης και θεραπείας της Ψυχής του. Τέτοια, για τον Διδάσκαλο, είναι η αδράνεια και η νωθρότητα. Είναι ο άκρατος ηδονισμός. Λέγει χαρακτηριστικά: …πονηρός δ΄ έστιν εκείνος ο εραστής ο πάνδημος, ο του σώματος μάλλον ή της ψυχής ερων… Ο άνθρωπος, που χάνει το έλεγχο και την ισορροπία μεταξύ σώματος-ψυχής χάνει και την δυνατότητα της σωφροσύνης.

Με αυτό τελειώνει η θεωρητική αλλά και εμπειρική Ψυχό-λογία του Σωκράτη. Μετά από αυτόν, έρχονται προς πρόσθεση θεωριών, ιδίως στο Περί Ψυχής ερώτημα, ο πιστός μαθητής του Πλάτων και ο Αριστοτέλης.




β) Πλάτων Αθήνα (428-347 π.Χ).

 Κατά την πλατωνική αντίληψη, η αρχική κατάσταση του Σύμπαντος ήταν το Χάος, εκτός του οποίου δεν υπήρχε τίποτε. Εντός του Χάους, λοιπόν, δημιουργήθησαν κατ’ αρχήν υπό του Θεού οι πρώτες θεϊκές οντότητες, ήτοι οι ψυχές. Ο τρόπος της δημιουργίας των παραμένει άγνωστος και μόνον στα κεφάλαια της «Ψυχολογίας» του Τιμαίου επιχειρεί ο Πλάτων να δώσει σχηματοποιημένη μαθηματική εξήγηση στο μεγάλο αυτό μυστήριο. Επομένως οι ψυχές, ως οι πρώτες δημιουργηθείσες οντότητες και ως εκ τούτου ευρισκόμενες πλησιέστερα παντός άλλου προς την ουσία και την φύση του Θεού, κατέχουν τις δύο αυτές ιδιότητες: Αφ’ ενός είναι αρχαιότερες και αφ’ ετέρου θεϊκώτερες από όλα τα άλλα όντα, όπως τονίζει ο Πλάτων:  «Το ένα είναι αυτό που λέγαμε περί της ψυχής, ότι δηλαδή είναι το αρχαιότερο και θεϊκώτερο από όλα τα πράγματα, εις τα οποία η κίνηση, σε συνδυασμό με την γένεση, προμήθευσε αιωνία ύπαρξη» (Νόμοι 966 D-E).

Οι κοινές γνώσεις μας περί της ψυχής ανάγονται στο γεγονός ότι αποτελεί το ουσιαστικό στοιχείο κάθε ανθρώπινης οντότητας: «Αλλά και η ψυχή του ανθρώπου, η οποία μετέχει του θείου περισσότερο από όλα τα ανθρώπινα στοιχεία, είναι φανερό ότι κυριαρχεί εντός μας, χωρίς να είναι ορατή» (Ξενοφ. Απομν. Δ’ 3, 14).  Παρά ταύτα, αυτή η αθάνατη, ανώλεθρη και θεϊκή ψυχή του ανθρώπου, ενώ δεν δέχεται εκ φύσεως κανένα κακό εντός της, περιβάλλεται από αναρίθμητα κακά, τα οποία κατά κάποιον τρόπο έχουν προσκολληθεί επάνω της, αλλοιώνοντας την φυσική της μορφή.

Ο Πλάτων παρομοιάζει αυτή την κατάσταση με τον θαλάσσιο θεό Γλαύκο, επάνω στον οποίο έχουν κολλήσει με σύμφυση όστρακα, φύκια και χαλίκια, ώστε να μοιάζει περισσότερο με θηρίο, παρά με την πρωταρχική του κατασκευή. Έτσι και η ψυχή, αλλοιωμένη εξωτερικώς από τα σύμφυτα πάθη, κακίες και ελαττώματα του ανθρώπου, εμφανίζεται σαν τερατώδης υπόσταση. Είναι ανάγκη, λοιπόν, να αποκαθαρθεί από όλα τα ξένα προς την φύση της στοιχεία, ώστε να αποκαλυφθεί η αρχική της λαμπρότητα και η συγγένεια της προς το θείον. Τούτο δε μπορεί να επιτευχθεί μόνον δια της φιλοσοφίας Πολιτεία Γ 611 Α-Ε.

Ο Πλάτων, στην ιστορία της φιλοσοφίας, αναφέρεται ως ο μόνος φιλόσοφος που πλήρως κατάλαβε την διδασκαλία του Σωκράτη, αλλά και ως ο φιλόσοφος που μετά τον διδάσκαλο, θέτει καίριες και σημαντικότατες βάσεις για την διαμόρφωση της μετέπειτα φιλοσοφίας και της απάντησης του Περί Ψυχής ερωτήματος. Ο Πλάτων αρχικά εισαγάγει την περίφημη Περί των Ιδεών θεωρία, προς διατύπωση της δικής του οντολογίας. Από εκεί και έπειτα, όλα, ακόμα και η Ψυχολογία του, έγκεινται σε αυτόν τον χώρο. Η οντολογία του διατυπώνεται στο πλαίσιο της προσπάθειας να λύσει το παλιό, οντολογικής φύσεως, πρόβλημα (περί της δομής και δημιουργίας του κόσμου και της ζωής, της φιλοσοφικής ψυχολογίας που απασχόλησε τους προσωκρατικούς φιλόσοφους Ηράκλειτο και Παρμενίδη.



Σε όλο αυτό τα πλαίσιο, ο Πλάτων διατυπώνει την εξής οντολογία, που παρατίθεται εν συντομία: Συγκεκριμένα ο Πλάτων διέκρινε τον κόσμο σε δυο επίπεδα: αφ’ ενός το σύνολο των αισθητών πραγμάτων…αφ’ ετέρου την περιοχή των ιδεών…Περί των αισθητών: …Ο Πλάτων διατύπωσε την παράδοξη άποψη ότι, ενώ όλοι μιλάμε για τα αισθητά πράγματα – τα υλικά αντικείμενα και τα γεγονότα που συλλαμβάνουμε μέσω των αισθήσεων μας- σαν να υπάρχουν, στην πραγματικότητα, αν το καλοεξετάσει κανείς, είναι ανύπαρκτα. Σε αυτή την περίπτωση δεν μπορούμε να τα γνωρίσουμε, αφού, για να γνωρίσουμε κάτι, θα πρέπει πρώτα αυτό να υπάρχει. Για να εξηγήσουμε την θεωρία περί των αισθητών του Πλάτωνα, μπορούμε να αναφέρουμε ένα παράδειγμα: Βλέποντας, παραδείγματος χάριν, ένα τραπέζι από μια ορισμένη οπτική γωνία, παρατηρώ ότι, ας πούμε, είναι τετράγωνο κι έχει κίτρινο χρώμα. Αλλάζοντας θέση και βλέποντάς το διαγώνια, αυτό γίνεται ρομβοειδές. Και αν, στη συνέχεια μεταβληθεί ο φωτισμός μέσα στο δωμάτιο, παύει να είναι κίτρινο και γίνεται, λόγου χάρη, πορτοκαλί. Αν κατόπιν πιέσω με δύναμη για ένα χρονικό διάστημα τα μάτια μου, τότε δε βλέπω ένα τραπέζι, αλλά πολλά μαζί τραπέζια να στροβιλίζονται. Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται από το παράδειγμα, μέσω της Πλατωνικής οντολογίας, είναι: Ποιο από όλα αυτά τα τραπέζια είναι το πραγματικό τραπέζι;

 Όπως βλέπουμε, ο Πλάτων αποδεικνύει πως οι αισθήσεις μας είναι σχετικές. Λειτουργούν υπό περιστάσεις, και δίδουν, ανάλογα με την εκάστοτε περίσταση, μια Α αλήθεια. Εντούτοις, δεν δίδουν την μια, πραγματική, αλήθεια, αλλά ένα αποτέλεσμα των περιστάσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι επίσης και ο Πλατωνικός «Μύθος του σπηλαίου». Περί των Ιδεών: Οι Ιδέες, σε αντίθεση προς τα γήινα, διαρκώς μεταβαλλόμενα αισθητά πράγματα, είναι άυλες οντότητες, που μένουν αναλλοίωτες και αιώνια σταθερές υπάρξεις. «Οι ιδέες είναι τα όντως όντα, τα πραγματικά όντα, που η ύπαρξη τους δεν μεταβάλλεται». Με τον ορισμό και των Ιδεών, ο Πλάτων ολοκληρώνει, περί αυτού, την θεωρία του, ανοίγοντας νέες φιλοσοφικές πύλες. Οι δυο κόσμοι, ο αυθεντικός (Ιδέες) και ο γεμάτος είδωλα (αισθήσεις), εντούτοις έρχονται σε επαφή, και δίδουν την δυνατότητα στην ύπαρξη ανθρώπου και γενικότερα της ζωής.

Προκείμενου να ερμηνευθεί η επικοινωνία μεταξύ των δυο κόσμων, ο Πλάτων επινόησε ένα μεσολαβητή, τον Δημιουργό, ο οποίος υπάρχει στα σύνορα μεταξύ των δυο αυτών κόσμων. Έτσι πηγή Ζωής, Ψυχή δηλαδή, του κόσμου, είναι οι άυλες, αυθεντικές, αναλλοίωτες Ιδέες. Αυτές, δίδουν την ουσία του κόσμου, βγάζοντας τον από την πλάνη των αισθήσεων. Ο Δημιουργός, είναι ο καθοδηγητής, των δυο κόσμων. Με την θεωρία του αυτή, ο φιλόσοφος, δημιουργεί ένα νέο, πρωτάκουστο, δρόμο τόσο στην φιλοσοφία όσο βέβαια και στην Ψυχολογία, την οποία αμέσως τώρα θα δούμε. Τον δρόμο, της δυαρχίας ή του δυαδισμού, έννοιες που θα δούμε πιο κάτω.



Ο Πλάτων κάνει, εκτεταμένο λόγο γύρω από την Ψυχή του ανθρώπου. Όπως είπαμε, την προσεγγίζει μέσω δυο κατευθύνσεων. Της θεωρητικής-φιλοσοφικής και της εμπειρικής-επιστημονικής, θεώρησης.

Η θεωρητική προσέγγιση του Πλάτωνα, παρουσιάζεται κυρίως στα έργα του Φαίδων, Συμπόσιον, και Φαίδρος. Στα συγκεκριμένα έργα και στην εν λόγω προσέγγιση, ο Πλάτων προσπαθεί να καταδείξει την φύσιν της ψυχής και την εσωτερικήν της ενέργειαν. Η Ψυχή προέρχεται από τον κόσμο των Ιδεών. Από τον κόσμο της μιας α-λήθειας. Όταν όμως επέρχεται η δεινή ώρα της πτερορρυήσεως, τότε κατερχόμενη, εισερχόμενη και κατοικιζόμενη σ’ ένα στερεό γήινο σώμα μέσα, το θέτει η ίδια σε κίνηση. Η Ψυχή, μπορεί να φύγει από τον κόσμο των Ιδεών και να εισέλθει στον κόσμο των Αισθητών, μέσω του σώματος και του ανθρώπου. Από εκείνη την στιγμή, το σώμα ισούται με σήμα της Ψυχής. Το σώμα, είναι δηλαδή, ο τάφος, το σήμα της Ψυχής. Για τον λόγο αυτόν και η τελευταία επιδιώκει συνεχώς την φυγή από το σώμα. Για τον Πλάτωνα, η μόνη δυνατότητα φυγής της Ψυχής, είναι μέσω του θανάτου. Εδώ πλέον, εισάγεται η έννοια της δυαρχίας ή του δυαδισμού που προαναφέρθηκε. Ο Πλάτων και οι μετέπειτα φιλόσοφοι που θα ακολουθήσουν τα βήματα του, πολλούς αιώνες αργότερα εξέλαβε, ως αυτόνομη ριζικά διαφορετική την Ψυχή από το σώμα, ως μια άυλη οντότητα. Μάλιστα μεταξύ των άλλων, η Ψυχή συνιστά την ουσία της ύπαρξης.

Ο δυαδισμός, αποτελεί τη ριζική διάκριση της Ψυχής από το σώμα. Όπως προαναφέρθηκε, η Ψυχή προέρχεται από τον κόσμο της Α-λήθειας (Ιδέες) και οδεύει σε αυτές, μέσω του σώματος. Του σήματος στο οποίο εγκλωβίζεται. Πηγή και αρχή ζωής, του ανθρώπου και του σώματος είναι η Ψυχή: Την έννοια της ψυχής συναρτούσαν πάντοτε με την έννοια της ζωής, ακόμη και οι πανάρχαιες θεολογικές δοξασίες. Στον Πλάτωνα η ψυχή γίνεται κέντρο, αρχή και πηγή ζωής, χωρίς την οποία κάθε σωματικό, κάθε υλικό θα νεκρωνόταν αν το εγκατέλειπε η ζωοποιούσα τα πάντα ψυχή: Η ψυχή επομένως, είναι ασώματη, άυλη και αθάνατη. Δύναμη τον κόσμο μορφούσα και φέρουσα ζωή και συγχρόνως ο Πλάτων δίδει την έννοια της ψυχής ως κινήσεως, δηλ. ως εσωτερικής ουσίας και αιτίας κάθε ζώντος. Όπως φαίνεται δίδεται η ουσία της Ψυχής. Επίσης:  Ψυχή πάσα αθάνατος. το γαρ αεικίνητον αθάνατον. το δ’ άλλο κινούν και υπ’ άλλου κινούμενον, παύλαν έχον κινήσεως, παύλαν έχει ζωής, μόνον δη το αυτό κινούν, άτε ουκ απολειπον εαυτό, ούποτε λήγει κινούμενον, αλλά και τοις άλλοις, όσα κινείται τούτο πηγή και αρχή κινήσεως. αρχή δε αγέννητον. εξ’ αρχής γαρ ανάγκη παν το γιγνόμενον γίγνεσθαι, αυτήν δε μηδ’ εξ ενός. Ο Πλάτων μιλά για κίνηση. Η κίνηση αυτή είναι βασικό στοιχείο της Ψυχής. Η Ψυχή παράγει την κίνηση, από την στιγμή που εγκλωβίζεται στο σώμα. Η παραγωγή κίνησης, είναι η αρχή, η έναρξη της ζωής (ψυχή = πηγή ζωής, όπως προαναφέρθηκε). Το τέλος της κίνησης, σημαίνει και το τέλος ενέργειας της ψυχής στο σώμα. Σημαίνει, δηλαδή, τον θάνατο.

Ο Πλάτωνας, μελετά την σχέση της Ψυχής με τον θάνατο. Εδώ διατυπώνει την περίφημη έννοια του, Περί αθανασίας της Ψυχής. Αλλά ας δούμε πρώτα, πως αντιλαμβάνεται την έννοια του θανάτου. Λέγει: O θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ο διαχωρισμός δυο πραγμάτων, του ενός από το άλλο, δηλαδή της ψυχής από το σώμα. Επίσης: Όταν επέρχεται ο θάνατος στον άνθρωπο, το μεν θνητό (φθαρτό, υλικό, ασθενές μέρος αυτού, καθώς φαίνεται, πεθαίνει), το δε αθάνατο (άυλο, θεϊκό, ζωοποιό (η ψυχή), φεύγει σώο και άφθαρτο. Η ένωση της ψυχής με το σώμα δεν είναι με κανένα τρόπο ανώτερη από τον χωρισμό τους. (Όπως είναι η γέννηση, έτσι είναι και ο θάνατος) .

Τέλος: Το θάνατο κανένας δεν πρέπει να φοβάται, εκτός αν είναι εντελώς ανόητος και δειλός.

Από τα συγκεκριμένα χωρία των συγγραμμάτων του φιλοσόφου, διαπιστώνουμε την αρχική του θεωρία. Αυτή κατά την οποία, η Ψυχή εγκλωβίζεται στην φυλακή του σώματος και δύναται να απεγκλωβιστεί μόνον με τον θάνατο. Ο θάνατος, στο σώμα κατά τον Πλάτωνα, επέρχεται με την λήξη, το τέλος, της κίνησης που προσφέρει η Ψυχή. Το τέλος της ζωής (…θάνατος είναι τι το εναντίον προς την ζωήν…). Μια ζωοποιός δύναμη, όπως είναι η Ψυχή, είναι αδύνατον, λογικά, να μην δύναται να διατηρήσει την ζωή, επ’ άπειρον. Κάτι που δίδει την ζωή, δεν μπορεί κάποτε να χάνει την ιδιότητα της ζωής. Έτσι, η αθανασία συνεπώς της ψυχής αποτελεί κεντρικό θέμα της φιλοσοφίας του Πλάτωνα. Και όντως, ο φιλόσοφος, δίδει στην Ψυχή την ιδιότητα της αιώνιας ζωής, της αιώνιας ύπαρξης, της Αθανασίας: «Άλλ’ η ψυχή δεν αποθνήσκει, επειδή είναι ουσιωδώς ζωή. Διό η ψυχή είναι αθάνατος και ανώλεθρος…».



Η Εμπειρική-επιστημονική προσέγγιση: Ο Πλάτων, προχωρά όπως φαίνεται, και στην εμπειρική (θα τολμούσαμε να πούμε και επιστημονική) θεώρηση της Ψυχής, παρατηρώντας τα αποτελέσματα που φέρει αυτή, στο ανθρώπινο σώμα και κυρίως στην συμπεριφορά (εκτός από τα αποτέλεσμα της ζωής, που ανωτέρω αναφέρθηκε και αναλύθηκε). Λόγος περί της εμπειρικής θεώρησης, γίνεται έντονα στα έργα του Πλάτωνος, Πολιτεία και Τίμαιος. Στην Πολιτεία, έχουμε την περίφημη και κατά πολύ επιστημονική για την εποχή που διατυπώθηκε, Τριμερή διάκριση της Ψυχής: Η Ψυχή σύγκειται από τρεις υποστάσεις: Την του λογιστικού, του θυμικού και του επιθυμητικού. Μια σύντομη ανάλυση, αυτών, των μερών της Ψυχής: Στο επιθυμητικό μέρος της ψυχής αντιστοιχουν τα πάθη και τις επιθυμίες τιθασεύουσα και προς τον λόγον και το λογιστικόν αυτά εξαρμονίζουσα σωφροσύνη. Στο θυμοειδές πάλι η λεοντώδης (σύμμαχος του λόγου) αρετή της ανδρείας, ως επιστήμη των δεινών και μη δεινών. Στο λογιστικόν, τρίτο και τελευταίο, η σοφία, η φρόνηση και η βουλευτική υπέρ απάσης της ψυχής φιλοσοφική αρετή.

 Ο Πλάτων αναλύει και διαιρεί την Ψυχή, όπως προείπαμε, στο έργο του Πολιτεία. Προς αυτό, δίδει και στους ανθρώπους που υπερισχύει ανάλογα το εκάστοτε μέρος της Ψυχής, διαφορετικές ιδιότητες και αρμοδιότητες: Στο επιθυμητικόν αντιστοιχεί ο όγκος των πλατωνικών δημιουργών, των γεωργών δηλ., εμπόρων, χειρωνακτών κλπ ή των παραγωγικών όπως θα λέγαμε σήμερα, τάξεων, που η εκ του επιθυμητικού εκπορευόμενη επιμέλειά τους ικανοποιεί τις καθημερινές ανάγκες ή χρείες όλων των τάξεων…»Εις το θυμοειδές, εξ’ άλλου, αντιστοιχεί το ανδρείον γένος των επικούρων ή φυλάκων: των προς τα μέσα και προς τα έξω δηλ., δια της πιστής και συντόνου τηρήσεως των νομών του λογιστικού-βουλευτικού, υπερμάχων και υπερασπιστών της πόλεως».

Τέλος: Οι πιο προικισμένοι εκ των αργύρων επικούρων-φυλάκων, ή βοηθών άλλως κι επικούρων των αρχόντων –φυλάκων της πολιτείας, οι υπόχρυσοι δηλ. γεννηθέντες την ψυχήν, προωθούνται και ανάγονται εις το υψηλότερον γένος αρχόντων-φιλοσόφων, που αντιστοιχεί εις το λογιστικόν μέρος της ψυχής. Έργο των φιλοσοφικών αρχόντων κατά τον Πλάτωνα συνιστά η νομοθεσία και η παιδεία των πολιτών.



Όπως φαίνεται κατά τον Πλάτωνα, η Ψυχή καθορίζει την συμπεριφορά ακόμα και το επάγγελμα και τις αρμοδιότητες που ο κάθε άνθρωπος κάνει, μέσα σε μια κοινωνία. Επιπλέον, ο Πλάτων δίνει και την τοποθεσία της Ψυχής: Στον Τίμαιο (41c-d) η ψυχή χαρακτηρίζεται απερίφραστα ως το κατ’ εξοχήν θεϊκό δημιούργημα, κατ’ ευθείαν έργο του δημιουργού και κατοικεί στον εγκέφαλο του ανθρώπου (καταλαβαίνουμε πως εδώ τίθενται οι βάσεις για την αμφισβήτηση της μεταφυσικής έννοιας της Ψυχής, κάτι που γίνεται από επιστήμονες και φιλόσοφους το 18ου –19ου –20ου αιώνα, και η αναφορά στην σημασία του εγκέφαλου ως όργανο).  Όπως, και από τα προηγούμενα, γίνεται αντιληπτό, το λογιστικόν μέρος της Ψυχής, υπερισχύει έναντι των δυο άλλων: «δεδομένου ότι ο νους ή λογιστικόν είναι αθάνατος, εν αντιθέσει προς τα αλλά μέρη του θυμοειδούς και του επιθυμητικού, τα οποία είναι θνητά και φθαρτά…»37.

Η Ψυχή κατά τον Πλάτωνα, σχετίζεται άμεσα με το πρόβλημα της Γνώσης, καθώς βασική πηγή γνώσης στον άνθρωπο, είναι η Ψυχή ομού βέβαια με άλλους παράγοντες: «Ως λειτουργίας υπηρετικές της γνώσεως εδέχθη (ο Πλάτων) την αίσθηση, την αντίληψη, την μνήμη, την φαντασίαν, την νόηση…». Οι αισθήσεις περιγράφονται ως εξής: «την όρασιν ως συνάντησιν του φωτός του εκ του οφθαλμού μετά του φωτός του εκπεμπομένου υπό των αντικειμένων. την ακοήν ως το αίσθημα το γεννώμενον εκ της μεταδόσεως του ήχου δια του αέρος και φθάνον δια των ώτων, του εγκεφάλου και του αίματος μέχρι της ψυχής. την γνώσιν ως διάλυσιν των γεωδων σωμάτων εντός των υγρων. την όσφρησιν ως αποτέλεσμα της οσμής εκ της σήψεως ή διαλύσεως ή εξατμίσεως ή βροχής των αντικειμένων. την αφήν ως παραγομένην και πληροφορούσαν περί σκληρότητας ή ομαλότητας των σωμάτων…».



Η έννοια της αντίληψης δηλαδή, σχετίζεται με την εξωτερική πραγματικότητα, την οποία δεν μπορεί να συλλάβει κατ’ απόλυτον τρόπο και να αποδώσει πιστά. Συνεχίζοντας στις Ψυχικές λειτουργίες, ή ιδιότητες της Ψυχής στον άνθρωπο, βλέπουμε την έννοια της μνήμης. Όπως προαναφέρθηκε, η μνήμη και συγκεκριμένα η ανάμνηση αποτελεί βασική πηγή γνώσης και ελευθερίας της Ψυχής. …Η Ψυχή μανθάνει βασικώς δια της μνήμης και της έξωθεν αφορμής. Αυτό σημαίνει ότι αι γνώσεις είναι κεκρυμέναι εντός της ψυχής του ανθρώπου και δεν χρειάζονται, ει μη έξωθεν επέμβασιν κατάλληλον, για να βλαστήσουν και να καρπίσουν… Όπως βλέπουμε, πρόκειται για την αναφορά στη θεωρία της ανάμνησης, της γνώσης ως μορφή ανάμνησης. Η Ψυχή, διαθέτει τη γνώση και ο άνθρωπος υποχρεώνεται να ξανάθυμηθεί, αυτά που η Ψυχή ξέχασε εισερχόμενη στο σώμα. Ο άνθρωπος, οδηγεί τη Ψυχή στη γνώση (ανάμνηση) αυτών που στην ουσία ήδη γνωρίζει, μέσω της αναζήτησης και της συζήτησης: «το γαρ ζητείν και το μανθάνειν ανάμνησις όλον εστίν…». Εδώ ο Πλάτων παρουσιάζει, όπως ήταν λογικό, την διδασκαλία του διδασκάλου του Σωκράτη, σχετικά με την Μαιευτική μέθοδο διδασκαλίας και γνώσης. Τέλος η φαντασία είναι …»ζωγράφος, ος μετά τον γραμματιστήν των λεγομένων εικόνας εν τη ψυχή τούτου γράφει…».

Ολοκληρώνοντας για τον Πλάτωνα, σκόπιμο είναι να αναφερθεί πως ο φιλόσοφος, κάνει λόγο και για τα συναισθήματα στα οποία δίδει …βιολογική λειτουργία και υποκειμενικό  χαρακτήρα, καθώς επίσης δίνει και σημασία στην βούληση, κάνοντας πάλι μια πρώτη σπερματική επιστημονική προσέγγιση, που θα αναφερθεί δεκάδες αιώνες μετά: «Ως κατωτέραν μορφήν βουλήσεως θεωρών τάς ορμάς…».



Εδώ ολοκληρώνεται η Πλατωνική θεώρηση της Ψυχής. Τον Πλάτωνα ακολουθεί ο Αριστοτέλης για τον οποίο θα αναφερθούμε στο επόμενο άρθρο, ο οποίος όντας μαθητής του πρώτου, επηρεάζεται κατά πολύ από την θεωρία των Ιδεών και τις προεκτάσεις τις. Διατυπώνει την δική του Ψηχό-λογία και γενικότερη φιλοσοφία, ολοκληρώνοντας κατά πολύ τις θεωρίες του Πλάτωνα και δίδοντας ομού με τον διδάσκαλο του τις βάσεις της επιστημονικής σκέψης.